ÖĞRENCİ GİRİŞ NİTELİKLERİ ile ÖĞRETME-ÖĞRENME
SÜRECİ ÖZELLİKLERİNİN MATEMATİK DERSLERİNDEKİ
ÖĞRENME DÜZEYİNİ YORDAMA GÜCÜ

Prof. Dr. Nuray SENEMOĞLU

     Eğitim, ürünü uzun sürede alınan bir süreçtir. Ürünün yıllar sonra meydana gelmesi ve malzemesinin insan olması nedeniyle, bu sürecin her biriminin en etkili şekilde kontrol altına alınmasına, üründeki hataların en aza indirilerek verimliliğin artırılmasına gerek duyulmaktadır (Özçelik, 1981). Eğitimde verimliliği sağlayabilmek için okullar belli bir plan uyarınca çalışmak durmandadır (Ertürk, 1984, s.13). Okulların, davranış değiştirme amacıyla göstereceği çabaların-planını, Varış, "eğitim programı", "öğretim programı", "ders programı" olmak üzere "genelden özele doğru iç içe bir görünüm gösterir" şekilde belirlemiştir. "Bir eğitim kurumunun, çocuklar, gençler ve yetişkinler için sağladığı milli eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleştirilmesine dönük tüm faaliyetleri kapsayan" eğitim programı (Varış, 1978, s. 17-17), geliştirme etkinliklerini de bünyesinde taşımaktadır. "Programın daha gerçekçi ve daha etkili bir duruma getirilmesi için yapılan tüm çalışmalar" olarak görülen program geliştirme (Fidan, 1985, s. 26), okulların ve dolayısıyla eğitim sisteminin verimliliğinin artırılmasında önemli bir süreçtir. Ancak Türkiye'de ve diğer ülkelerde yapılan araştırma sonuçları eğitimden beklenen verimin gerçekleştirilemediğini göstermektedir (Kısakürek, 1976, s.46-47; Uçan, 1982; Kaya, 1984, s. 129, 161, 270; Walberg, 1984).

     Eğitimde verimliliğin düşük olması, eğitimcilerin dikkatini öğrenme düzeyini etkili ve verimli olarak yükseltme çabalarına yöneltmiştir. Okulda öğrenme düzeyini. birçok öğe etkilemekte ve etkileme güçleri de birbirinden farklılık göstermektedir (Bloom, 1984; Walberg, 1984). Çeşitli Öğretme, öğrenme kuram ve modellerine göre, okulda öğrenmeyi belirleyen öğelerin bir bölümü öğrencinin giriş nitelikleri, bir bölümü de Öğretme- öğrenme süreci özellikleri ile ilgilidir (Bloom, 1976; Wal-berg ve arkadaşları, 1983; Özçelik, 1987). Öğrenme düzeyini yükselterek başarıdaki değişkenliği azaltmak için, bir başka deyişle, eğitimde verimliliği sağlamak için, öncelikle normal okul koşullarında, söz konusu değişkenlerin öğrenme düzeyini belirleme güçlerinin ortaya konmasına ihtiyaç bulunmaktadır.

     Yukarda belirlenen sorun dikkate alınarak yapılan bu araştırmada, yüksek öğretim düzeyindeki matematik derslerinde, öğrenci giriş nitelikleri ile öğretme- öğrenme süreci özelliklerinin öğrenme düzeyini yordama, bir başka deyişle öğrenme düzeyindeki varyansı açıklama gücü incelenmiştir. Çalışmanın, yüksek öğretimdeki mevcut uygulamalarda, öğrenme düzeyini en güçlü yordayan değişkenleri belirleyerek .. öğrenme düzeyinin yükseltilmesi, diğer bir deyişle, eğitimde verimliliğin ve etkililiğin sağlanması için ne gibi önlemlerin alınması gerektiğine ışık tutması beklenmektedir.

Yöntem

     Araştırma, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen bilimleri Eğitimi Bölümü, Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalında 1988-1989 Öğretim yılı, güz döneminde birinci sınıf Analize Giriş I (n= 42), dördüncü sınıf Sayısal Yöntemler I (n= 28) ve dördüncü sınıf Geometri III (n= 34) derslerini alan öğrencilerle, üç grupta yürütülmüştür. Analize Giriş I ve Sayısal Yöntemler I dersleri aşamalı bir dizinin başlangıç dersleridir ve üniversite düzeyinde daha önce alınan bir başka dersteki öğrenmelere sıkı sıkıya dayalı değildir. Geometri III dersi ise aşamalı bir dizinin sonlarında yer alan bir derstir ve dizide daha önce gelen dersteki öğrenmelere dayanmaktadır.

      Bu çalışmada, öğrenci giriş nitelikleri olarak Analize Giriş I ve Sayısal Yöntemler I dersleri için sayısal yetenek puanı, ÖYS matematik testi doğru cevap sayısı ve duyuşsal giriş özellikleri ölçeğinden elde edilen puan alınmıştır. Aşamalı bir dizinin sonlarında yer alan Geometri III dersinde ise, söz konusu giriş niteliklerine ek olarak önkoşul dersi bitirme sınavı puanı da alınmıştır. Bir ve dördüncü sınıf öğrencilerine uygulanmış olan ÖYS Matematik Testlerinin Kr20 ile elde edilen güvenirlik katsayısı 0.80 dolayındadır. Uyum geçerliğinin, göstergesi olabilecek sayısal yetenek testi puanlan ile ÖYS Matematik Testi doğru cevap sayıları arasındaki korelasyon katsayısı üç grupta ortanca 0.58 olmak üzere 0.54 ve 0.77 arasında değişmektedir. Duyuşsal giriş özelliklerini belirlemek üzere kullanılan Brookover'ın "Matematikle ilgili Akademik Benlik Kavramı Ölçeği”nin Türkçe'ye . uyarlaması ile elde edilen ölçeğin güvenirlik katsayısı üç grupta ortanca korelasyon katsayısı 0.84 olmak üzere 0.80 ile 0.89 arasında değişmektedir.

      Araştırmada öğretme-öğrenme süreci özellikleri olarak, derse devam süresi, ders dışı çalışma süresi ve öğretim hizmetinin niteliği alınmıştır. Derse devam süresi, öğretmenleri tarafından toplanan imza listeleri ve öğrencilere dönem boyunca yaptıkları derse devamsızlık sayısı sorularak elde edilmiş; ders dışı çalışma süresi de öğrencilere sorularak belirlenmiştir. Öğrencilerin algıladıkları şekli ile öğretim hizmetinin niteliği bir anketle belirlenmiştir. Bu anketin güvenirlik tahmini üç grupta ortanca korelasyon katsayısı 0.77 olmak üzere 0.68 ile 0.90 arasında değişmektedir. Dersler normal koşullarda işlenmiş; öğrenme düzeyinin ölçüsü olarak ders sorumlusu tarafından yapılan bitirme sınavı puanlan alınmıştır.

      Bütün değişkenlerle ilgili verilerin aritmetik ortalama, standart sapma ve ara korelasyonları hesaplanmış; daha sonra ele alınan değişkenlerin öğrenme düzeyini yordama güçlerini belirlemek üzere basamaklı regrasyon analizleri yapılmıştır.

Bulgular ve Yorum

     Araştırmada elde edilen bulgular ve yorumlan alt problemlere göre düzenlenerek aşağıda özetlenmiştir.

1. Öğrenci Giriş Niteliklerinin Öğrenme Düzeyini Yordama Gücü

     Aşamalı bir dizinin başında yer alan Analize Giriş I dersinde öğrenme düzeyinin öğrenci giriş nitelikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi sonuçları Tablo 1'de verilmiştir.

Tablo l
Analize Giriş I Dersinde Öğrenme Düzeyinin Öğrenci Giriş Nitelikleriyle Yordanmasına İlişkin Basamaklı Regrasyon Analizi *

*Bu analizle belirlenen yordama gücü ile ilgili varyans analizinde elde edilen. F değeri 0.01 düzeyinde anlamlıdır.

     Tablo l'de verilen basamaklı regrasyon analizi sonuçları, Analize Giriş I dersinde, öğrenci giriş niteliklerinden, dersle ilgili duyuşsal özelliklerin, öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı olduğunu göstermektedir (r = 0.552). Bu değişken tek başına öğrenme düzeyindeki varyansın % 31'e yakın bir bölümünü açıklayabilmektedir. Öğrencinin genel giriş niteliklerinden ÖYS Matematik Testi ve daha sonra da sayısal yetenek testi puanının yordama denklemine eklenmesiyle çoklu korelasyon katsayısında önemli sayılabilecek artış sağlanabilmektedir (r = 0.670). Bu analiz sonuçlan, araştırmada dikkate alınan öğrenci giriş niteliklerinin tek başına öğrenme düzeyindeki varyansın % 45'ini açıklayabilecek güçte olduğunu göstermektedir.

     Dördüncü sınıf .dersi olmakla birlikte aşamalı bir dizinin başlangıç dersi olan Sayısal Yöntemler I dersinde, öğrenme düzeyinin öğrenci giriş nitelikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi sonuçlan Tablo 2'de verilmiştir.

Tablo 2
Sayısal Yöntemler I Dersinde Öğrenme Düzeyinin Öğrenci Giriş Nitelikleriyle Yordanmasına İlişkin Basamaklı Regrasyon Analizi *

* Bu analizle belirlenen yordama gücü ile ilgili varyans analizinde elde edilen F değeri 0.01 düzeyinde anlamlıdır.

     Tablo 2'de verilen basamaklı regrasyon analizi sonuçları, Sayısal Yöntemler I dersinde, öğrenci giriş niteliklerinden yine dersle ilgili duyuşsal özelliklerin öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı olduğunu göstermektedir (r = .0.564). Bu değişken tek başına öğrenme düzeyindeki varyansın % 32'ye yakın bir bölümünü açıklayabilmektedir. Öğrencinin genel giriş niteliklerinden ÖYS Matematik Testi puanının yordama denklemine eklenmesiyle çoklu korelasyon, katsayısı 0.639'a yükselmektedir. Bu analiz sonuçlan, araştırmada dikkate alınan öğrenci giriş niteliklerinin, öğrenme düzeyindeki varyansın % 41'ini açıklayabilecek güçte olduğunu göstermektedir.

     Aşamalı bir dizinin sonlarında bulunan ve dördüncü sınıf dersi olan Geometri III dersinde, öğrenme düzeyinin öğrenci giriş nitelikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi sonuçları Tablo 3'te verilmiştir.

Tablo 3
Geometri III Dersinde Ögrenme Düzeyinin Öğrenci Giriş Nitelikleriyle Yordanmasına Ilişkin Basamaklı Regrasyon Analizi *

* Bu analizle belirlenen yordama gücü ile ilgili varyans analizinde elde edilen F değeri 0.01 düzeyinde anlamlıdır.

     Tablo 3'te verilen basamaklı regrasyon analizi sonuçları, Geometri III dersinde, öğrenci giriş niteliklerinden önkoşul dersi bitirme sınavı puanının öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı olduğunu göstermektedir (r = 0.626). Bu değişken öğrenme düzeyindeki varyansın % 39'unu açıklayabilmektedir. Diğer bir giriş niteliği olan sayısal yetenek testi puanının yordama denklemine eklenmesiyle çoklu korelasyon katsayısında önemli bir artış sağlanabilmektedir (R = 0.693). Bu analiz sonuçları, araştırmada dikkate alınan giriş niteliklerinin öğrenme düzeyindeki varyansın % 48'ini açıklayabilecek güçte olduğunu göstermektedir.

     Bu araştırmada elde edilen bulgular, daha^önce yapılmış birçok araştırma bulgularıyla paralellik göstermekte ve onları desteklemektedir. Aşamalı bir dizinin sonlarında yer alan Geometri III dersindeki öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı Bloom (1976), Fidan (1980), Watson'ın (1988) bulgularında olduğu gibi dizide önce gelen dersi bitirme sınavı puanı, bir başka deyişle, özel alanla ilgili bilişsel giriş davranışlarıdır. Elde edilen bu bulgu, öğrenme düzeyinin yükseltilerek değişkenliğin azaltılması çabalarına, bilişsel giriş davranışları düzeyinin yükseltilmesi ve değişkenliğin azaltılmasıyla başlanması gerektiğinin bir göstergesi olabilir.

     Üniversite düzeyinde, aşamalı dizide daha önce alınması gereken bir dersteki öğrenmelere sıkı sıkıya dayanmayan Analize Giriş I ve Sayısal Yöntemler I derslerin-deki öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı, dersle ilgili duyuşsal özelliklerdir. Araştırmanın bu bulgusu daha önce Kifer (1973), Norwich (1987), Watson'ın (1988) özel nitelikte bilişsel giriş davranışları bulunmadığı durumlarda, dersle ilgili duyuşsal giriş özelliklerinin, bunlar arasında da özellikle akademik benlik kavramının öğrenme düzeyini yordama gücünün genel giriş niteliklerinden daha yüksek olduğuna ilişkin bulgularıyla paralellik göstermektedir. Söz konusu bulgular, öğrenme düzeyini daha çok değişmeye açık özelliklerin belirlediğine ilişkin Bloom'un görüş ve bulgularını destekler niteliktedir. Bu durum, öğrenme düzeyini yükselterek eğitimde verimliliği artırabilmek için söz konusu değişkenlerin öğretme-öğrenme sürecinde etkili ve olumlu hale getirmek gerektiğini göstermektedir.

2. Öğretme- Öğrenme Süreci Özelliklerinin Öğrenme Düzeyini Yordama Gücü

     Analize Giriş I dersinde öğrenme düzeyinin öğretme-öğrenme süreci özellikleriyle yordamasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi sonuçlan Tablo 4'te verilmiştir.

Tablo 4
Analize Giriş I Dersinde Öğrenme Düzeyinin Öğretme Öğrenme Süreci Özellikleriyle Yordanmasına ilişkin Basamaklı Regrasyon Analizi *

* Bu analizle belirlenen yordama gücü ile ilgili varyans analizinde elde edilen F değeri 0.01 düzeyinde anlamlıdır.

     Tablo 4'de verilen basamaklı regrasyon analizi sonuçları, Analize Giriş I dersinde, öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden derse devam süresinin öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı olduğunu göstermektedir (r = 0.652). Bu değişken öğrenme düzeyindeki varyansın % 43'e yakın bir bölümünü açıklayabilmektedir. Öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden ders dışı çalışma süresinin yordama denklemine eklenmesiyle çoklu korelasyon katsayısında önemli bir artış görülmektedir (R = 0.769). Bu analiz sonuçları, araştırmada dikkate alınan sadece öğretme-öğrenme' süreci özelliklerinin öğrenme düzeyindeki varyansın % 59'unu açıklayabilecek güçte olduğunu göstermektedir.

     Sayısal Yöntemler I dersinde öğrenme düzeyinin, öğretme-öğrenme süreci özellikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi Tablo 5'te verilmiştir.

Tablo 5
Sayısal Yöntemler I Dersinde Öğrenme Düzeyinin Öğretme-öğrenme Süreci Özellikleriyle Yordanmasına İlişkin Basamaklı Regrasyon Analizi *

     Tablo 5'de verilen basamaklı regrasyon analizi sonucu, Sayısal Yöntemler I dersinde öğrenme düzeyinin.tek yordayıcısının, öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden derse devam süresi olduğunu göstermektedir. Tek yordayıcı olan bu değişkenin, öğrenme düzeyindeki varyansın yarısını açıklayabildiği görülmektedir.

      Geometri III dersinde öğrenme düzeyinin öğretme-öğrenme süreci özellikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi Tablo 6'de verilmiştir.

Tablo 6. -
Geometri III Dersinde Öğrenme Düzeyinin Öğretme-öğrenme Süreci Özellikleriyle Yordanmasına İlişkin Basamaklı Regrasyon Analizi *

* Bu analizle belirlenen yordama gücü ile ilgili varyans analizinde elde edilen F değeri 0.01 düzeyinde anlamlıdır.

     Tablo 6'da verilen basamaklı regrasyon analizi sonuçları Geometri III dersinde, öğretme- öğrenme süreci özelliklerinden derse devam süresinin, bu grupta da öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı olduğunu göstermektedir (r = 0.459). Bu değişken öğrenme düzeyindeki varyansın % 21'ini açıklayabilmektedir. Öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden ders dışı çalışma süresinin de yordama denklemine eklenmesiyle çoklu korelasyon katsayısı R = 0.548'e yükselmektedir. Bu analiz sonuçları, öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden sadece ikisinin öğrenme düzeyindeki varyansın % 30'unu açıklayabildiğim göstermektedir.

     Bu araştırmada, öğretme-öğrenme süreci özellikleri olarak alman değişkenlerden, derse devam süresinin her üç grupta da öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı ol-ması, Carroll, Bloom, Harnischfeger ve Wiley ve Bennett'in öğrenme modellerinde ileri sürdükleri, öğrencilerin öğrenmeyle aktif olarak ilgilendiği zaman miktarının öğrenme düzeyinin yükselmesinde önemli bir değişken olduğuna ilişkin görüşlerini destekler niteliktedir. Ayrıca elde edilen bu bulgular Fredrick ve Walberg (1980) ta-rafından incelenen, derse devamın öğrenme düzeyindeki varyansın yaklaşık % 10 (r = 0.32) ile % 48'ini (r = 0.69) açıklama gücünde olduğunu gösteren araştırma bulguları ve Özyürek (1981) tarafından yapılan derse devam ile başarı arasındaki ilişkilerin incelendiği araştırma bulgularıyla (r = 0.33; r = 0.42; r = 0.51) paralellik göstermektedir. Bundan başka, Bloom (1976) ve Wolfun (1979) özellikle okulda öğrenilebilen, diğer bir deyişle okul dışında öğrenilmesi zor olan konu alanlarında, derse devam süresinin başarı ile güçlü ve kararlı ilişkiler gösterdiğine ilişkin bulgularına destek olabilir. Ayrıca, derse devam süresinin, öğrenme düzeyini yordama gücüne, ders dışı çalışma süresinin de anlamlı katkıda bulunabilmesi Harnischfeger ve Wiley'nin sınıfta kullanılan zaman kadar, sınıf dışında-kullanılan zamanın da başarıyı yordamada önemli bir güce sahip olduğuna ilişkin bulgularını destekler niteliktedir.'

     Bu araştırmada ele alınan öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden biri de, öğrencilerin algıladıkları şekli ile öğretim hizmetinin niteliğidir. Öğretim hizmetinin niteliği ile öğrenme düzeyi arasında anlamlı düzeyde olan basit korelasyonlara göre, öğretim hizmetinin niteliği, Geometri III dersinde öğrenme düzeyindeki varyansın % 14'ünü, Sayısal Yöntemler I dersinde ise % 19'unu açıklayabilmesine rağmen, basamaklı regrasyon analizinde diğer iki değişkenin öğrenme düzeyini yordama gücüne anlamlı katkıda bulunamamıştır.

     Sonuç olarak, matematik gibi daha çok okulda öğrenilebilen derslerde, özellikle de aşamalı bir dizinin başlangıç derslerinde, derse devam süresinin tek başına ya da •ders dışı çalışma süresiyle birlikte öğrenme düzeyindeki varyansın yarısını açıklayabilmesi, okulda öğrenme düzeyinin yükseltilebilmesi için, öğrenmeye ders içinde ve ders dışında yeterli zaman ayrılması ve bu zamanın etkili olarak kullanılması gerektiğini göstermektedir.

3. Öğrenci Giriş Nitelikleri ve .Öğretme-öğrenme Süreci Özelliklerinin Öğrenme Düzeyini Yordama Gücü

     Analize Giriş I dersinde, öğrenme düzeyinin ;öğrenci giriş nitelikleri ve öğretme- öğrenme süreci özellikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi Tablo 7'de verilmiştir Tablo 8'de verilen basamaklı regrasyon analizi sonuçları, Sayısal Yöntemler I dersinde öğrenci giriş nitelikleri ve öğretme-öğrenme süreci özellikleri birlikte ele alındığında, derse devam süresinin öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı olduğunu göstermektedir (r = 0.706). Öğrenci giriş nitelikleri olan ÖYS Matematik testi puanı ve dersle ilgili duyuşsal özelliklerin yordama denklemine eklenmesiyle elde edilen çoklu korelasyon katsayısında önemli artış sağlanabilmektedir (R = 0.827). Bu analiz . sonuçları, araştırmada dikkate alman öğrenci giriş niteliklerinden ikisi ve öğretme-öğrenme süreci Özelliklerinden biri ile öğrenme düzeyindeki varyansın % 68'inin açıklanabileceğini göstermektedir.

     Geometri III dersinde, öğrenme düzeyinin, giriş nitelikleri ve öğretme-öğrenme süreci özellikleriyle yordanmasına ilişkin basamaklı regrasyon analizi ve bu analizle ilgili varyans analizi sonuçlan daha önce Tablo 3'te verilenlerin aynıdır.

     Bu analiz sonuçları; araştırmada dikkate alınan giriş nitelikleri ve öğretme-öğrenme süreci özellikleri birlikte ele alınsa da, sadece giriş niteliklerinin yordama gücü olduğunu, öğrenme düzeyindeki varyansın yarısının bu değişkenlerle açıklanabileceğini; öğretme öğrenme süreci özelliklerinin dikkâte alınmasıyla bu yordama gücünün önemli ölçüde artırılmayacağını göstermektedir.

     Bu araştırmada; öğrenci giriş nitelikleri ve öğretme-öğrenme süreci özellikleri birlikte ele alındığında, aşamalı bir dizinin başlarında bulunan Analize Giriş I ve Sayısal Yöntemler I derslerinde öğrenme düzeyini en güçlü yordayan değişkenlerin genel giriş nitelikleri değil, derse devam süresi olduğu görülmektedir. Bu bulgu, Sanderson'un (1976), White ve Gettinger'in (1979) başarı ile öğrenmeye ayrılan zaman arasındaki ilişkinin, genel yetenek ile basan arasındaki ilişkiden daha güçlü olduğuna ilişkin bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Aşamalı bir dizinin sonlarında yer alan Geometri III dersinde ise öğrenci giriş niteliklerinden önkoşul dersi bitirme sınavı puanı ve sayısal yetenek testi puanının öğrenme düzeyindeki varyansın yarısını açıklayabildiği, öğretme-öğrenme süreci özelliklerinin, söz konusu değişkenlerin yordama gücüne anlamlı katkıda bulunamadığı görülmektedir. Bu bulgu konu ile ilgi ön öğrenmelerinde eksiklik bulunan öğrencilere verilen farklı ipuçlarının, öğretme yöntemlerinin ve işlemlerin öğrenme düzeyinde önemli bir yükselme sağlayamayacağına ilişkin Joseph ve Dwyer'ın (1984), Chan ve Cole'un (1987) bulgularıyla paralellik göstermektedir. Dersle ilgili bilişsel giriş davranışlarının " öğrenme düzeyini yordama bakımından, diğer giriş nitelikleri ve öğretme-öğrenme süreci özelliklerinden daha güçlü olması Bloom’un görüşlerini desteklediği gibi; öğretim zamanının basandaki etkisinin, öğrencinin ön öğrenme düzeyine göre değiştiğini gösteren Fredrick, Walberg ve Rasher'ın (1979), Brown ve Saks'ın (1986) bulgularım da destekler niteliktedir.

     Sonuç ve Öneriler

     Sonuç olarak, öğrenci giriş nitelikleri tek başına alındığında, öğrenme düzeyini yordama bakımından en güçlü değişken, aşamalı bir dizinin sonlarında yer alan dersler için dersle ilgili bilişsel giriş davranışlarıdır. Aşamalı bir dizinin başında yer alan dersler için ise dersle ilgili duyuşsal giriş özellikleri, bunlar arasında da akademik benlik kavramının en .güçlü yordayıcısıdır. Öğrcnme-öğretme süreci özellikleri tek başına alındığında, öğrenme düzeyini yordama bakımından en güçlü değişken gerek aşamalı bir dizinin başında gerekse sonunda yer alan dersler için derse devam süresidir. Öğrenci giriş nitelikleri ve öğretme-öğrenme süreci özellikleri birlikte ele alındığında ise öğrenme düzeyini en güçlü yordayan değişken, aşamalı bir dizinin başındaki dersler için, öğretme-öğrenme süreci özelliği olan derse devam süresi; aşamalı bir dizinin sonunda yer alan dersler için ise, dizide daha önce gelen dersi, diğer bir deyişle, Önkoşul dersi bitirme sınavı puanı yani dersle ilgili bilişsel giriş davranışlarıdır.

     Bu durum, dış etkilerle değiştirilebilen, diğer, bir deyişle, değişmeye açık değişkenler niteliğindeki dersle ilgili bilişsel giriş davranışlarının, duyuşsal giriş özelliklerinin ve öğrenmeye ayrılan zamanın, okul öğrenmelerinde etkili olarak kullanılmasıyla, öğrenme düzeyinin yükseltilebileceğini ve eğitimde verimliliğin sağlanabileceğini göstermektedir.

Araştırmada elde edilen bulgulara göre, öğrenme düzeyinin yükseltilmesi ile ilgili bazı önerilerde bulunulabilir. Bunlardan bir bölümü aşağıda özetlenmiştir.

1. Aşamalı bir dizinin sonlarında yer alan derslerde, öğrenme düzeyinin en güçlü yordayıcısı dersle ilgili bilişsel giriş davranışlarıdır. Bu durumda, aşamalı bir dizinin başlangıç ünitelerinde ya da derslerinde tam öğrenme yöntemi uygulanarak, dizide sonra gelen dersle ilgili bilişsel giriş davranışlarının yeterli olması sağlanmalıdır. Bilişsel giriş davranışlarında eksiklik bulunması .halinde, öğrenmeye daha fazla zaman harcama tek başına öğrenme düzeyinin yükselmesini sağlayamamaktadır. Bu nedenle yeni dersin ya da ünitenin öğretimine bilişsel giriş davranışlarındaki eksikler ta marnlanarak başlanmalıdır.
2. Aşamalı bir dizinin başlangıç derslerinde öğrenme düzeyinin güçlü yordayıcısı olan dersle ilgili duyuşsal özelliklerin bunlar arasında da akademik benlik kavramının, öğretme-öğrenme sürecinin ilk dönemlerinde öğrenciyi olabildiğince basanlarla karşılaştırarak olumlu hale getirmeli; öğrencinin kendine güvenmesi ve daha çok başarma isteği duyması sağlanmalıdır.
3. Özellikle aşamalı bir dizinin başında yer alan ve matematik gibi daha çok okulda öğrenilebilen derslerde, öğrenme düzeyini en iyi yordayan değişken derse devam süresidir. Bu nedenle, öğrenme düzeyinin yükletilebilmesi için derse devam sağlanmalı ders içinde ve ders dışında öğrenme için yeterli zaman ayrılmalı ve bu zaman etkili olarak kullanılmalıdır.
   

Yararlanılan Kaynaklar