Günümüzde bilim ve teknoloji çok hızlı bir şekilde gelişmektedir. Bu gelişme günlük hayatımızı da önemli derecede etkilemektedir. Bilim ve teknolojinin etkilediği en önemli unsurlardan biri de bilgisayarlardır. Bilgisayarlar hayatımızın her alanına hakim olmuşlardır. Bankalarda, okullarda, hastanelerde, fabrikalarda v.b her alanda karşılaşmaktayız. Bu gelişmelere paralel olarak karşımıza "Bilgisayar okur-yazarlığı", "Bilgisayar destekli eğitim" gibi kavramlar ortaya çıkmaya başlamıştır.

Bu kavramları kısaca tanımlamak gerekirse;

Bilgisayar okur-yazarlığı= Eğitim ortamında bilgisayarın amaç olarak kullanılmasıdır. Bilgisayar okur-yazarlığı öğrencilere, bilgisayarın ne olduğunu ne gibi özellikleri ve yeterlilikleri olduğundan programlama dillerinin öğretimine kadar geniş bir alanı kapsamaktadır (Orhan,1999).

Bilgisayar destekli eğitim = Bilgisayarın eğitimde araç olarak kullanılmasıdır. Bilgisayar teknolojisinin eğitim sürecinde işe koşulmasıdır. Bu kavram kendi içinde; Bilgisayar destekli öğretim ve bilgisayarla düzenlenmiş öğretim olmak üzere ikiye ayrılır. Bilgisayarın sınıf içi etkinliklerde kullanılması "bilgisayar destekli öğretim",Bilgisayarın eğitimde; yönetim, ölçme, rehberlik gibi alanlarda kullanılması ise "bilgisayarla düzenlenmiş öğretimdir" (Bülbül,1995).

Benim asıl proje konum Bilgisayar okur-yazarlığıdır. İlk başta belirttiğim gibi bilgisayar okur-yazarlığı,bilgisayarın araç olarak kullanılmasından çok, amaç olarak kullanılmasıdır. Bilgisayarın ne olduğunu, ne gibi özellikleri olduğu gibi geniş bir alnı kapsamaktadır.

Bu noktadan sonrada karşımıza "Bilgisayar Farkındalığı" gibi bir kavram çıkmaktadır. Bilgisayar farkındalığı; bilgisayarın günlük yaşamımızdaki kullanımlarının ve toplum üzerindeki etkilerinin farkında olmaktır. Bilgisayarın tarihini incelemek , bilgisayarın nasıl çalıştığını bilmek, bilgisayarın neler yaptığını ve nerelerde kullanıldığını hakkında bilgi sahibi olmak ve toplum üzerindeki etkilerini bilmek gibi özellikleri içermektedir.

Bilgisayar farkındalığının kazanılması ile bilgisayar okur-yazarlığı başlar. Bilgisayar okur-yazarlığı, bilgisayar farkındalığını içermektedir. Çünkü bilgisayar farkındalığı yukarıda söz edildiği gibi bilgisayar kullanmaktan çok bilgisayarların yapısı, bilgisayarın nerelerde kullanıldığı ve bilgisayarın günlük yaşamımızda ve toplumdaki etkileri hakkında bilgi sahibi olmaktır.

Akkoyunlu(1996), Bilgisayar okur-yazar olan bir kişinin şu özelliklere sahip olması gerektiğini belirtmiştir:

1. Bilgisayar sistemlerinin ne olduğunu anlamak.
2. Bilgisayar sözlüğündeki kelimeleri kullanmak.
3. İşi ile ilgili olan bilgisayarı kullanmak.
4. Bir programın ne olduğunu ve nasıl çalıştığının bilincinde olmak.
5. Bilgisayarın ticaretle, endüstride ve diğer alanlarındaki uygulamalarının farkında olmak .
6. Bilgi teknolojilerinin ve sosyal doğurgularının farkında olmak .

Akkoyunlu(1998),başka bir yazısında Bilgisayar okur-yazarlığını 3 bölümde incelimiştir:

• Bilgisayar bilgisi: Bir bilgisayarı çalıştırmayı kapsamaktadır.
• Bilgisayar Uygulamaları Bilgisi: Bilgiye ulaşmaya ve bilgi düzenlemeye yardım eden kelime işlemci veri tabanı, hesap tablosu gibi programların kullanılması.
• Bilgisayar uygulamalarının toplum üzerindeki etkileri: Bilgisayarın toplum üzerindeki etkisini içermektedir.

Seferoğlu(1999)ise yazısında, Bilgisayar okur-yazarlığının; bilgisayarla ilgili öğretimin hiçbir zaman tamamlanamayacağını vurgulamıştır. Yani öğrenme süreci bu öğrenmeleri yapan her kim olursa olsun sürekli olarak devam eder . Kısıca özetlemek gerekirse; bilgisayar okur-yazarlığı, bilgisayara tamamen hakim olma anlamına gelmez. İnsanlar günlük yaşantılarını ve mesleklerini idare edebilecek kadar bilgiye sahibi olmaları yeterlidir. İnsanların ihtiyaçları doğrultusunda bilgisayarı kullanmaları gerekir (Büyüközer, 1995).

Bilgisayar okur-yazarlığını geliştirmek için;

1. Okul öncesi dönem= Basit oyunlar oynatarak bilgisayarı sevdirmekle başlanmalıdır.
2. İlköğretim= İlk basamağı okul öncesi döneme benzer. Örneğin önce Fareye hakim olması sağlanması, ardından da yazılım ve çizim programları ile desteklenmelidir. Üst basamaklarda kelime işlemci programları gibi basit programlar öğretilmelidir. Bunlar öğrencilere bilgisayarda anket yapma, yazılı ödevler verme gibi faaliyetlerde desteklenmelidir.
3. Lise: Bilgi bankası öğretilmeye başlatılmalıdır.
4. Üniversite: Bilgisayar Mühendisliği dışındaki bölümlerde de zorunlu ders olarak okutulmalıdır.
5. Yetişkinler (Okul hayatı bitmiş bireyler) : Halka açık yerlerde bilgisayar kursları düzenlenebilir (Tekelioğlu,1993).

Bilgisayar okur-yazarlığını kısaca özetlemek gerekirse bilgisayara her yönüyle teknik olarak hakim olmak yerine, günlük hayatımızda bilgisayarı kullanacağımız yerlerin farkında olmak ve hayatımızı idare edebilecek kadar kullanılmasıdır.

---

KAYNAKÇA

Akkoyunlu,B. (1996) Bilgisayar Okur-Yazarlığı Yeterlilikleri ile Mevcut Ders Programları'nın Kaynaştırılmasının Öğrenci Başarı ve Tutumlarına Etkisi,Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı: 12 S: 127-134 .

Akkoyunlu,B. (1998) Bilgi Çağı-Bilgi Teknolojileri ve Eğitim,Ankara: Eğitim Sen. Demokratik Kurultayı Ön Raporları 2-6 Şubat S:291-298

Bülbül,İ. (1995) Türkiye'de Bilgisayar Destekli Eğitim , Ankara: Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:3 S: 55-60

Büyüközer, S. (1995) Bilgisayar Okur-Yazarlığı , Ankara:Bilişim Kültürü Dergisi Sayı : 61 S:32-33

Orhan, F. (1999) Bilgisayar Okur-Yazarlığı Hangi Yaşta \ Nasıl?, Ankara BTİE'99 S: 71-75

Seferoğlu, S. (1999) Hizmet İçi Mesleki Gelişim ve Uzaktan Eğitim Teknolojisinin Kullanılması, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Uzaktan Eğitim Bildiri Kitabı S:103-111

Tekelioğlu, M. (1993) Bilgisayar Okur-Yazarlığı: PC World Türkiye Sayı:25 S:18-19

Bilgisayar okur-yazarlığı hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz; Buket Akkoyunlu'nun bu konu hakkında ankara TED Kolejinde verdiği seminere bakabilirsiniz.

---

Kişisel sayfama dönmek isterseniz..

---

EBB 467 Bilgisayar Destekli Öğretim Ana sayfasıdönmek ister misiniz?