DONANIM:

Bilgisayar sistemini meydana getiren fiziksel birimlere donanım adı verilir. Yazıcı, hard disk, bellek, monitör,klavye,disket sürücüsünün her biri bilgisayar donanımının bir parçasını oluşturur.

BİLGİSAYAR MİMARİSİ:

Birimleri arasındaki elektriksel sinyallerin iletişimini kapsayan bilgisayarın iç yapı dizaynı bilgisayar mimarisi olarak adlandırılabilir.

İLETİŞİM SİSTEMLERİ:

Bilgisayar donanımı ile kullanıcı arasındaki iletişimi sağlayan programlar bütününe işletim sistemi denir. Bilgisayarların ilk döneminden günümüze kadar hızlı gelişen işletim sistemleri tek kullanıcılı (MS-DOS,CP/M,...) ve çok kullanıcılı (UNIX,XENIX,OS/2,...) olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır.

YAZILIM:

Kodlama olarak da adlandırılabilen bu kavram,belirli bir işlemi meydana getirmek için yazılmış komutlar bütünlüğüdür. Günümüzde her alanda kullanılabilecel değişik amaçlara yönelik programlar değişik programlama dillerinde yazılmaktadır.

PROGRAMLAMA

Belirli bir amaca yönelik yazılımın oluşmasını sağlamak için yapılan işleme verilen addır. C,Assembler, Pascal, Fortran, Basic, COBOL gibi çeşitli dillerde değişik programlar rahatlıkla yazılabilmektedir.

VERİ TABANI

Alan ve kayıtlardan oluşmuş bir yada daha fazla dosyada muhafaza edilen veri topluluğuna veri tabanı adı verilir. Bu işlemi gerçekleştiren programlara ise veri tabanı yönetim programı denir. Günümüzde hazır veri tabanı programları değişik amaçlara yönelik programlar yazılmasında rahatlıkla kullanılabilmektedir. Dbase III Plus, Dbase IV,Clipper, Foxplus,SQL,Informix v.b.bunlar arasında yazılabilir.

SİSTEM ANALİZ:

Mevcut veya geliştirilecek bir sistemin bilgisayara aktarılması için detaylı olarak incelenip programlamaya hazır hale getirilmesine kadar yapılan işlemler bütünüdür.

PAKET PROGRAMLAR

Bilgisayarın günümüzde tıp, muhasebe, turizm, stok kontrol, havacılık, tekstil, eğitim, savunma sanayi, bankacılık gibi yüzlerce değişik alanda çeşitli amaçlara yönelik olarak kullanılan hazır programlara verilen isimdir.

GRAFİK

Günümüzde çeşitli alanlarda faydalanılan verilerin görsel amaçlarla kullanılmasıdır. Özellikle istatistiki, tıp, oyun, bilgisayar destekli üretim, tasarım gibi alanlarda yoğun olarak kullanılmaktadır.

BİLGİSAYAR VİRÜSLERİ

Çağımızda bilgisayar dünyasının korkulu rüyası...Tıp virüsleri ile sadece özellikleri bakımından benzeşen bilgisayar virüsleri, gerçekte yazılmış birer programdır. Yayıldıkları ortamda bilgi kaybına sebep olup sistemi tamamen çalışamaz hale getirme özelliklerine sahip olmaları onları günümüzün en büyük bilgisayar düşmanları haline gelmelerine neden olmaktadır.

YAPAY ZEKA

Bilgisayarların insani düşünce yapısına benzeyebilme yeteneği yapay zeka olarak adlandırılabilir. Tıpta teşhis edebilme, ses ve görüntü tanıma özelliklerine sahip programlarla üretim alnında kullanılan robotlar bu alanın ürünleridir.

İNTERNET NEDİR?

NEDİR BU İNTERNET?

Dünyanın en büyük bilgisayar ağıdır. Bütün dünya üzerinde üniversiteler, araştırma enstitüleri, kamu kuruluşları ve pek çok ticari kuruluş internete bağlıdır. İnternet birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolu ile birbirine bağlayan dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet bilgiye kolay, ucuz, hızlı ve güvenli ulaşmanın ve onu paylaşmanın günümüzdeki en geçerli yoludur.

NEDİR BU TCP/IP?

Bilgisayarlar ile veri alma/gönderme birimleri arasında organizasyonu sağlayan böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan veri iletişim protokolüne verilen addır. (Yani TCP/IP bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar.)

İnternet TCP/IP protokolü ile desteklenen pek çok servis sunar. Örneğin siz internete bağlı diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişilebilir. Onları kendi bilgisayarınıza alabilirsiniz. Kendi bilgisayarınızdan da, internet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya ve bilgi gönderebilirsiniz. Bu özellik, dosya transfer protokolü FTP olarak bilinir.

NEDİR BU FTP?

FTP (File Transfer Protocol) İnternete bağlı bir bilgisayardan diğerine dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolu ve bu işi yapan uygulama programlarına verilen genel bir addır.

Benzer şekilde internet üzerindeki kullanıcılar birbirine elektronik posta (e-mail) gönderebilir. İnternetin sundukları bazen insan hayal gücünü zorlayacak boyutlara varmaktadır.

Vizyondaki filmlerin kısa tanıtımları kolayca evinizdeki ekrana taşıyabilir yada Amerikan Kongre Kütüphanesi’nde tarama yapabilirsiniz. Başka bir örnek olarak, katılmak istediğiniz bir bilimsel toplantıya bildirinizi internet üzerinden gönderebilirsiniz.

Son yıllarda geliştirilen World Wide Web gibi modern internet araçları ile bilgiye ulaşım daha da kolaylaşmış ve ulaşabilecek bilgiler ve sunulan servisler miktar ve çeşit olarak artmışlardır. İnternetin sundukları kullanıcıların istekleri , hayal güçleri ve gelişen internet teknolojisi ile hızla artmaktadır.

NEREDEN ÇIKTI BU İNTERNET?

İnternet ilk olarak 1969 yılında ARPAnet adı altında başladı.ARPA (Advanced Research Projects Agency/Geliştirilmiş Araştırma Projeleri Ajansı)’nın kısaltması olup, A.B.D Savunma Bakanlığında bağlı bir kurumdur. ARPAnet esas olarak askeri bilgisayar ve iletişim projelerini geliştirmek için çalışmış da olsa , içinde yayılarak bugün bilinen haline gelmiştir.

İNTERNET’TE NELER VAR?

İnternet üzerinde erişebileceğiniz bilgiler değişik fomatlarda dosyalardan oluşur. Bu dosyaları aşağıdaki şekilde gruplamak olanaklıdır.

-Metin Dosyaları : Genellikle ASCII, bazen de ISO vb. standartlarda yazılmış dosyalar. Bunlar sadece düz yazı içerirler.

-Binary Dosyalar : Metin Dosyaları dışındaki her şeyi bir anlamda bu gruba dahil edebiliriz. Bunlar;

-Uygulama programları

-Görüntü dosyaları(resimler)

-Ses

-Hareketli görüntü(video)

-Sıkıştırılmış dosyalar(zip,arj vb.)

İnternet ile erişilebilen bazı merkezlerde herkese açık arşivler vardır. Buralarda çok çeşitli bilgiler programlar bulunur.

Bu bilgiler bir konferansın kayıt formu olabileceği gibi piyasadaki bir ürünün tanıtım kılavuzu da olabilir. Ancak bu tip arşivlerde en çok karşılaşılan dosyalar çok değişik amaçlar ve değişik bilgisayar ortamları(PC,MAC,UNIX vb) için geliştirilmiş binlerce çeşit ve yüzlerce gigabyte yer tutan bilgisayar programlarıdır.

Bu programları yazan kişiler kendi programlarını herkesin alıp bedava kullanmasına izin verirler. Bu tip yazılımlara ‘Publıc Domain’ yazılımlar denir. Ancak, bazı durumlarda bedava kullanım kısıtlandırılır. Publıc Domain yazılımlar;

*Tamamı değiştirilmeden üçüncü kişilere kopyalanmalı

*Eğer söz konusu yazılım bir başka yerde kullanılacaksa örneğin bir başka yazılımda bundan yararlanılacaksa yazarlarına bildirilmeli

*Herhangi bir şekilde yazılımın dağıtımında dağıtım masrafından fazla masraf alınmamalı.

İNTERNET NASIL ÇALIŞIYOR

KİM ÇALIŞTIRIYOR?

İnternet’e bağlı her bilgisayarın kendine özgü bir adresi vardır. Domain Name Sistem (DNS) olarak adlandırılan hiyerarşi bir isimlendirme sistemi ile (internet adresi ) internete bağlı bilgisayarlara ve bilgisayar sistemlerine isimler verilir.

NEDİR BU DNS?

Bir TCP/IP servis protokolüdür. DNS , host olarak adlandırılan intenete bağlı tüm birimlerin yerel olarak bir ağaç yapısı içinde gruplandırılmasını sağlar. Bu şekilde bütün adreslerin her yerde tanımlı olmasına gerek kalmaz. Örnek olarak ankara.edu.tr altında , astro.science.edu.tr , onun altında da dione.astro.secience.edu.tr vb. şekilde dallanmış birçok adres olabilir.

Her internet adresine 4 haneli bir numara karşılık gelir. a.b.c.d şeklindeki bu numaralara IP (Internet Protocol) numaralara denir. Burada a,b,c, ve d 0-255arasında değişen bir tam sayıdır. Örnek olarak ada.com.tr için bu numara 194.27.145.24’ dir.

Her internet adresinin ilk kısmı ,bulunduğu domain’in network adresini, son kısmı ise makinanın (host) numarasını verecek şekilde ikiye bölünür. Bir bilgisayar ağında bulunan makinaların miktarına göre makine numası için ayrılan kısmın daha büyük veya daha küçük olması gerekebilir. Değişik ihtiyaçlara cevap verebilmesi açısından IP adresleri aşağıdaki şekilde gruplanmıştır.

NEDİR BU DOMAİN?

Domain alan anlamına gelmektedir. İnternet’de çok kullanılan bir kavramdır. Örneğin Domain Name olarak kullanıma , com (commercial, ticari ) edu (educational,eğitim) , gov (government , hükümet) vb. alan adları örnek verilelebilir.

NEDİR BU HOST?

Host burada kullanıldığı anlamıyla , internet üzerindeki (internet’ e bağlı) bilgisayarlardan herbirine verilen addır.

A clas network adresleri 1.0.0.0 adresinden 127.0.0.0 adresine kadar olan aralığı kaplarlar. Her network’de yaklaşık 1.6 milyon makine bulunabilir.

B clas B network adresleri 128.0.0.0 adresine kadar olan aralıktadır. 16065 network adresi ve her network’ de yaklaşık 65500 makine bulunabilir.

NEDİR BU NETWORK?

Network bilgisayarlar arası iletişimi sağlayan ağdır. İnternet yüzlerce hatta binlerce network’den oluşan bir büyük network’dür. Ağların ağı benzetmesi buradan geliyor.

C clas C network adresleri 192.0.0.0adresinden 223.255.255.0 adresine kadar olan aralıktadır. Herbiri 254 makinadan oluşan yaklaşık 2 milyon network adresimbarındırır.

D 224 ve 254 arasında kalan adresler herhangi bir network tanımlamazlar, ileri

kullanımlar için rezerve edilmişlerdir.

Bu domain adreslerinin dağıtımı NIC tarafından yapılır. Daha sonra her domain sahip olduğu adresi kendi ihtiyaçlarına göre parçalayarak dağıtabilir.

KİM BU NIC? YADA NEDİR BU NIC?

Açılımı Network ınformation center olan ağ kullanıcılarına bilgi, yardım ve diğer hizmetleri sunan kurumdur.

Bu IP adreslere karşılık düşen bir makine ismi de bulunur. Bu sayede makinelerin isimleri daha kolay akılda kalır. Her domainde o domain’e ait IP numaraları ile bu isimler arasında geçişi sağlayan bir servis (Domain Service) bulunur. Bu servis aynı zamanda diğer domain’lere ait isimleri ilgili DNS’lere sorarak öğrenir.

DNS, ayrıca internet adresini nümerik adrese çevirir.

Domain’lere hiyerarşik DNS adresleme sistemi içindeki farklı yapıları temsil ederler. Her domain kendi içinde bağımsız bir topluluktur.

DİKKAT! Herkes kafasına göre internet domain ismi ve IP numarası alamaz. Network Information Center’e bunun için başvurmak gerekir.

İnternete bağlı her network şu veya bu şekilde kendisine bağlantı sağlayan bir servis sunucusuna veya kuruma bağlıdır. Bu birleşme yerlerinde birden çok bağlantısı bulunan router’lar bulunur. Bu düğüm noktalarında düğümün belirli kollarında herhangi networkların bulunduğuna dair bilgiler yer alır. Bu tanımlara ek olarak bir de default route tanımı bulunur, düğümde tanımı bulunmayan adresler oraya yönlendirilir.

NEDİR BU ROUTER?

Router ağlar arasındaki trafiği düzenleyen aygıttır. Yada bir ağ ile arasındaki iletişimi sağlayan cihaz.

İnternete bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun domain adresi, o kuruluş hangi gruba dahil ise ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içerir. Ayıca ülkelerin ülkelerin iki harfli tanıtım kodlarıda ( ABD ve Kanada çıkışlı adreslerin çoğu ve geniş bir kitleye servis sunan bazı birimler dışında) adresin sonuna eklenir.

Örnek domain adresleri: hokudai.ac.jp (jp=japonya) , ada.com.tr (tr=Türkiye), oak.oakland.edu ,microsoft.com, tubitak.gov.tr , rl.ac.uk (uk=İngiltere)

Kaynakça :

1. Internet Bağlanma ve Kullanma Klavuzu - Mehmet Eğitmen - Ocak 1997 Ankara
2. Bilgisayar Ansiklobedisi - Milliyet Yayınları 1991

Daha fazla bilgi almak için:

1. Internet Terimleri
2. Internetle ilgili kitaplar
3. HTML rehberi