BILGISAYAR OKURYAZARLIGI

Bilgisayar teknolojilerinin egitime girmesi ve egitimi dogrudan ya da dolayli bicimde etkilemesi iki kavramin önemini arttirmistir.Bu kavramlar "bilgisayar farkindalıigi" ve "bilgisayar okuryazarligi"dir.

Bilgisayar farkindaligi ,bilgisayarin günlük yasamdaki kullanim bicimlerinin ve toplum üzerindeki etkilerinin farkinda olmaktir.Bilgisayar farkindaligi , bilgisayarin tarihini , nasil calistigini , neler yapabildigini , nerelerde kullanildigini ve toplum üzerindeki etkilerini bilmek demektir.Bilgisayar farkindaligi , bilgisayar okuryazarliginin baslangicidir.Bu nedenle bilgisayar okuryazarligi , bilgisayar farkindaligini da kapsar.Cünkü bilgisayar farkindaligi , bilgisayari kullanmaktan cok bilgisayarin yapisi , kullanilis yerleri , topluma ve günlük yasamamiza etkileri ile ilgili bilgi sahibi olmaktir.Yeni teknolojilerin egitimde kullanilmasiyla birlikte ögrenciler bilgisayar farkindaligini kazanabilirler.

Bilgisayar okuryazarligi , bilgisayari kullanma yetenegidir.Bununla birlikte bilgisayar okuryazarligi icin su türden tanimlar yapilmaktadir:

• Bilgisayar donanimini , yazilimlari ve uygulama programlarini anlama ve taktir etme.
• Bilgi toplumunda yasayan bir bireyin bu cagda yasamanin bir geregi olarak basarili ve etkin olabilmesi icin bilgisayarla her ne yapmasi gerekiyorsa onu bilmesi ve bilgisayarlar hakkinda bir bilgiye sahip olmasi.
• Cesitli amaclara ulasmada bilgisayari ve programlari denetleme yetenegi.
• Cesitli bilgisayar uygulamalarini kullanma yetenegi.
• Bilgisayarin birey ve toplum üzerindeki ekonomik , psikolojik ve toplumsal etkilerini anlama yetenegi.
• Bilgisayari bilgiyi elde etmede , iletisim kurmada ve sorun cözmede kullanma yetenegi.

Bilgisayar okuryazarligi yasam boyu süren bir sürectir.Ögretmen ve ögrencilerin bilgisayar konusundaki deneyimleri arttikca , bilgisayar okuryazarligi da artar.Buna göre , bilgisayar okuryazari olan bir ögrencinin yapacaklarini söyle siralayabiliriz:

• Bilgisayar sistemlerinin ne oldugunu anlama.
• Bilgisayar sözlügündeki sözcükleri kullanma.
• Islerinde bilgisayari kullanma.
• Bir programin ne oldugunun ve nasil calistiginin bilincinde olma.
• Bilgisayarin ticaret , sanayi ve öteki alanlardaki uygulamalarinin farkinda olma.
• Bilgi teknolojilerinin ve sosyal dogurgularinin farkinda olma.

Sonuc olarak , bilgisayar okuryazarligini , bir bilgisayar sistemine temel olan yazilim ve donanimlari kullanabilme , uygulama programlarini denetleyip kullanabilme , problemleri cözebilme ve bilgi teknolojilerinin en önemli toplumsal , ekonomik ve etik sonuclarini farkedebilme olarak tanimlayabiliriz.

Bilgisayar okuryazarligi , bilgisayar sistemini bilmeden programlar dillerini bilmeye ve kullanmaya dek uzanan genis bir icerige sahiptir.Bilgisayar okuryazari olan bir birey , bilgisayari günlük yasaminda etkili bicimde kullanabilir.Ancak bireylerin bilgisayar okuryazari olabilmelerinde , eğitim kurumlarının bu isleri yüklenmeleri büyük önem tasimaktadir.

Bilgisayar okuryazarliginin üc temel boyutunun oldugunu söyleyebiliriz.Bunlar bilgisayar bilgisi , bilgisayar uygulamalari bilgisi , bilgisayar uygulamalarinin toplum üzerindeki etkileri bilgisidir.

Bilgisayar bilgisi , bilgisayari çalistirma ve bilgisayarla ilgili teknik bilgileri kapsar.Bir ögrencinin bilgisayar okuryazari olabilmesi icin bilgisayar sisteminin ne oldugunu , bilgisayarin nasil calıstigini ve bir programin nasil kullanilacagını bilmesi gereklidir.Bunlari ögretmenin en etkili yolu , ögrencinin bilgisayari kullanmasini saglamaktir.

Bilgisayar uygulamalari bilgisi , bilgiye ulasmaya ve bilgiyi düzenlemeye yardim eden kelime islemci , veri tabani , hesap tablosu gibi uygulama programlarinin kullanilmasidir.Cesitli konu alanlari icerisinde ögrencilerin bu programlari kullanabilmesi onlara bilgisayar okuryazarliginda önemli katkilar saglar.

Bilgisayar uygulamalarinin toplum üzerindeki etkileri bilgisi ise , bilgisayarin insanlar üzerinde olusturdugu etkileri anlamayi kapsar.Bilgi toplumuna dönüsen toplumlarda , bireylerin bu toplumun yapisina uygun olarak hazirlanmalari gerekir.Bunun için yapılacak ilk is , okullarin egitim programlarina bilgisayar okuryazarligi ile ilgili derslerin konmasidir.

Ayrica genel olarak bilgisayar okuryazarligi su durumlari kapsayabilir :

1. Temel beceriler
2. Bilgisayarin farkinda olus
3. Uygulama program becerileri
4. Bilgisayar programlama becerileri
5. Temel Ag (Network) Becerileri

Temel Beceriler :

• Bir bilgisayarın temel parcalari ve bu parcalarin fonksiyonlarini bilme/anlama.
• Bilgisayar araciligiyla yapilabilecek islemleri bilme.
• Bilgisayar sistemleri hakkinda genel bir bilgiye sahip olma.( Microsoft Windows 95,Microsft Windows 98,Unix vb. )
• Bilgisayari acma ve kapama.
• Bilgisayar disketlerini kullanmasini ve nasil davranilacagini bilme.(Disketler manyetik alanlar , yiyecek , icecek ve isidan uzak tutulmali.Sadece etiketli kisimdan tutularak sürücüye takilmali.)
• Disketi disket sürücüsüne koyup cikarabilme.
• Klavye ve fareyi uygun ve etkili olarak kullanma.
• Bir programı baslatabilme ve kapatabilme.
• Bir programda dosya hazirlama , kayit etme , kapatma , yeniden acabilme ve gerekiyorsa yazili olarak ciktisini alabilme.
• Masa üstü dosyalar arasindaki iliskileri anlama.
• Dosya türlerini tanima ve aralarindaki farklari bilme.

Bireylerin bilgisayarların neleri yapabilecegi ve neleri yapamayacagi konusunda bir anlayisa ulasmalari amaclanmaktadir.Ayrica bilgisayarlarin toplumda nasil kullanildiklarini ve gelecege yönelik egilimler de burada yer alabilir.

• Kelime islem programlarini kullanabilme.( Microsoft work,WorkPerfect vb. )
• Elektronik tablolama/hesaplama programlarini kullanabilme.( Microsoft Excel,Microsoft Works vb. )

• Veri tabani programlarini kullanabilme.( Microsoft Works,Foxbase vb. )
• Sunu programlarini kullanabilme.( Microsoft Power Point,Adobe Freehand vb. )
• Masa üstü yayincilik programlarini kullanabilme.( Page Marker vb. )
• Grafik programlarini kullanabilme.( Adobe Photoshop vb. )
• Coklu ortam programlarini kullanabilme. ( Micromind Director,Hyper Card,Hyper Studio vb. )
• Internetle ilgili programlari tanima ve kullanabilme.( Netscape,Internet Explorer,HTML Programlama programlari gibi. )
• Diger yazilim programlarini tanima ve kullanabilme.( Map Info vb. )

Programlarda talimatlara göre nasil ilerlenecegi , yardimlarin nasil elde edilecegi gibi konular ögrenilmelidir.Ögrenciler icin oyun ve ögretim programlari kullanimi daha kolay olabilir ; cünkü yönergeler basit ve belirgindir.Fakat kelime islemci , hesaplama , veritabani gibi programlari ögrenmek daha cok beceri ister.Ögrencilerin uygulamali programlarin her cesidini bilmeleri gerekmez.Fakat bazilarinin genel karakterlerini bilmeleri ve en azindan kelime islemci programini calistirabilmeleri gerekir.

Bu alandaki becerilerden veya deneyimlerden , bireylerin bir bilgisayar programcisi gibi calismaya hazirlanmalari amaclanmamaktadir.Burada amac , bireylerin kazandiklari becerileri bilgisayar kullanmada ve problem cözmede daha etkin olmalarini saglamaktir.Bu becerilerin , ayrica bireylerin bilgisayar birimlerinin nasil calistigi konusunda bir fikir sahibi olmalari ve bilgisayar programlarini hazirlayan kisilerin bu alanda katkilarini anlamaya yarayacagi düsünülmektedir.

Elektronik posta kullanimi

• Kisisel mesaj alisverisi
• Tartisma listelerinde yazisma
• Bültenlerde(Newsgrups) mesaj alisverisi
• Konusma-yazisma programlari araciligiyla aninda iletisim
• E-posta araciligiyla bir dosyanin yollanmasi

World Wide Web'in ne oldugu ve nasil isledigi konusunda bilgi sahibi olma.

• Dosya transferleri yapabilme.
• Telnet erisimi konusunda bilgi sahibi olma.
• Video konferansi.

Bilgisayar okuryazarliginin diger bilinen yönlerinden biri de uygun donanim ve yazilimlarin nasil secilecegidir.Önce bilgisayarla yapilmak istenen seylerin bir listesi cikarilmalidir.İkinci olarak cesitli bilgisayar dergilerinden uygun programlari ortaya cıkarabilmek icin yararlanilmalidir.Ücüncüsü , istenen fonksiyonlari yerine getirebilen programlari calıstırmak icin gerekli donanımı belirlemek amacıyla , taninmis bir bilgisayar magazasina gidilmeli ve bir uzmanla görüsülmelidir.Burada program ve donanim denenmelidir.

Ögrencilerin bilgisayar okuryazari olmalari ve bu nitelikleri olabildigince gelistirmelerini saglamak amaciyla okullarda hem "bilgisayar egitimi"ne hem de "bilgisayarli egitime" yer verilebilir.Ayrica ögrencilere bilgisayar aglari yoluyla bilgiye erismeleri ve tarama yapmalari saglanabilir.Ögrencilerin , uygulama programlari yardimiyla ödevlerini , projelerini bilgisayarda hazirlamalari , derslerdeki konularla ilgili verileri saklayip bunlarla islem yapmalari ve elde ettikleri verilerle ilgili grafik cizmeleri istenebilir.Böylece ögrencilerin hem calismalari kolaylasabilir hem de bilgisayar kullanma becerileri gelisir. ( Bilgisayar egitimi : Bilgisayarin kendini ve bilgisayarla ilgili konulari ögretmek amaciyla yapilan egitimdir. / Bilgisayarli egitim : Ögretim araci olarak bilgisayarin kullanildigi egitimdir. )

Adi Soyadi………………………

Tarih…………………………….

A. Bilgisayarlar hakkinda ne hissedersiniz?Lütfen birini daire icine alınız.

Nefret ederim.

Hoslanmam.

Ilgilenmem.

Severim.

Cok severim.

B. Bilgisayarlari hangi amaclar icin kullanirsiniz?

C. Bilgisayarlarda yapmaniz gereken bildiginiz bütün kelimeleri yaziniz.

canay.html sayfasina dön.

Sinif sayfasina geri dön.