Ödevin geçme notuna etkisi yok. Bu
bakımdan ödevinizi bize teslim etmek zorunda da değilsiniz. Ancak 10 Aralık
2007'de yapılacak uygulamalı SPSS sınavında bu ödevdeki sorulara benzer
soruları çözmeniz beklenmektedir (verilere dayanarak tablo oluşturma, grafik
çizdirme vb. gibi). Bu bakımdan soruları kendi başınıza çözmenizde yarar
var. SPSS öğrenmenize yardımcı olmak amacıyla
SPSS Ödevi I Çözümü slaytları
şimdiden verilmiştir.
Slaytlarda sadece 1. soru ayrıntılı olarak çözülmüş ve bazı ilgili mönüler
tanıtılmıştır. Fakat diğer soruları çözerken de ilgili mönülerden
yararlanabilirsiniz. Kolay gelsin. İntihar ile ilgili bir araştırma
için kullanılan boş bilgi toplama formu (html,
pdf,
doc)
dersin web sayfasında verilmiştir. Bu form aracılığıyla toplanan veriler her
öğrencinin numarasına göre "spss-odevi"
alt
dizininde verilmiştir. Herkes kendi numarasının altında verilen doldurulmuş
formların bulunduğu sayfayı (html ya da pdf formunda) indirecek ve ödevini
yapmak için bu verilerden yararlanacaktır. Her öğrenci kendisi için hazırlanmış
25 form üzerindeki verileri önce SPSS ortamına aktaracaktır. Hakkında veri
toplanan değişken adları ve kodlu bilgilerin ne anlama geldiğin ilgili dosyadan
(html,
pdf,
doc)
yararlanılarak SPSS'te tanımlanacaktır. İntihar araştırmasından elde
edilmek istenen sonuçları SPSS yazılımını kullanarak oluşturunuz. Her öğrencinin
SPSS'e girdiği veriler farklı olacağından tablo ya da grafiklerin de birbirinden
farklı olması doğaldır. Her öğrenci kendi dizininde yer alan veri dosyasını
kullanarak ödevini hazırlamalıdır. Tablo ve grafikleri SPSS'ten
kes-yapıştır ile Word'de hazırlayacağınız bir rapora aktarabilirsiniz. Bu
sonuçlara gerekli yorumları Word dosyasında ekleyebilirsiniz. Sorularınız olursa
SPSS Ödevi I Çözümü slaytlarına
bakabilir ya da Yurdagül Ünal'a veya bana danışabilirsiniz. Yapılması gerekenler: 1) Dersin web sayfasındaki "spss-odevi" dizinine (http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/fall2007/bby207/spss-odevi/)
gidiniz. 2. Bu dizin altındaki boş "spss-odevi-bilgi-toplama-formu"nu (html,
pdf,
doc)
ve "spss-odevi-sutun-degisken-adları" (html,
pdf,
doc)
dosyasını kendi bilgisayarınıza kaydediniz. 3. Dizinin altında verilen numaranıza göre adlandırılmış Word dosyasına
(örneğin "20362956.doc") tıklayınız ve bu dosyayı kendi bilgisayarınıza
kaydediniz. 4. Bu dosyada ödevinizi tamamlamak için gereken intihar eden 25 kişiye ait
veriler yer almaktadır. 5. Veri dosyasını ve sütun ve değişken adlarını gözden geçiriniz. Veri
dosyasında 13 değişkenle ilgili veriler yer almaktadır. Veri dosyasının her
sayfasında yer alan kodlu veriler bir deneğe aittir (il.in plakası, gelişmişlik
düzeyi, cinsiyet, vs.) 6. Veri dosyasındaki 25 deneğe ait verilerin önce SPSS'e aktarılması
gerekmektedir. Bilgisayarınızdaki SPSS yazılımını başlatınız. 7. SPSS açıldığında (Data View) sayfası karşınıza çıkacaktır. Henüz herhangi
bir veri olmadığından sadece sütunları göreceksiniz. Sütun adı olarak
gördüğünüz "var" (variable) değişken anlamına gelmektedir. Önce bu değişkenlerin
adlarını ve alabilecekleri değerleri sütun ve değişken adları dosyasından
yararlanarak tanımlayınız. Bunun için sayfanın altındaki "Variable View"
sekmesine tıklayınız. Yeni sayfada veri dosyasında hakkında veri toplanan
değişkenleri ve değerleri tanımlayınız. (Her değişken için ad, tür -nümerik,
dizi, vd.-, etiket -tablo ve grafikleri daha anlamlı hale getirmek için sistem
tarafından kullanılmaktadır-, değişkenin alabileceği değerler -veri temizleme
için yararlı, örneğin plaka no'su olarak "100" girildiyse bunun yanlış olduğu
kolayca görülebilir- ölçek türü vb. gibi özellikler tanımlanmalıdır.
İlgili değişiklikleri her sütuna tıklayarak girebilirsiniz.) 8. Yeniden "Data View" sekmesine tıkladığınızda ilk üç sütun adının
tanımladığınız biçimde (il, ilgelis ve cinsiyet) olarak değiştirildiğini
göreceksiniz (değişken adları 8 karakterden daha uzun olamaz). 13
değişkeni de aynı şekilde tanımlayınız. 9. Artık veri girişi için değişkenleriniz hazırdır. Şimdi veri dosyasındaki
verileri girmeye başlayabilirsiniz. Bunun için veri dosyasını açınız. İlk denek
için verilen kodlu intihar verilerini 13 kolona giriniz. (Bir deneğe ait
verilerin nasıl girildiği aşağıdaki ekran görüntüsünde verilmektedir. Tüm
değişkenler ve alabilecekleri değerler henüz tanımlanmadığından "var003" ya da
kesirli sayılar göreceksiniz. Bunların değiştirilmesi gerekir.) Bu işlemi
25denek için tekrarlayınız. 10. Veri girişlerinizi kontrol ediniz. Bundan sonra yapacağınız işlemleriniz
ve yanıtlayacağınız sorular bu verilere dayanacaktır. SORULAR 1. İntihar eden deneklerin sürekli yaşadıkları yere (ikâmetgah) göre
dağılımını a) çubuk grafikle b) pasta grafikle gösteriniz. (Mönüden (Analyze => Descriptive Statistics => Frequencies
patikasını izleyin. "Daimi yer (İkâmetgah)" değişkenini sağ tarafa aktarınız.
"Charts" seçeneğine tıklayınız. Yeni gelen penceredeki "Pie Charts" ve
"Percentages" seçeneklerini işaretledikten sonra "Continue" ve arkasından gelen
pencerede "OK" seçeneklerine tıklayınız. Yeni bir pencerede ("Output 1: SPSS
Viewer tanımlayıcı istatistiklerin ve pasta grafiğin verildiğini göreceksiniz.)
2. İntihar eden deneklerin medeni hâllerine (evli, boşanmış...) göre
dağılımlarını çubuk grafik olarak gösteriniz. (Çubuklar toplam 25 denek için
medeni hâle göre yüzdeyi vermelidir. 3) 4. sütunda verilen yaşları 8 grup halinde aşağıdaki gibi etiketleyerek
ayrı bir kolonda (boş olan en sağdaki) sınıflayınız. (Transform mönüsünden
Recode-->Into different variables seçeneklerini kullanınız. Değişkenin
yeni adını, eski değerleri ve yeni değerleri (Old and New values
sekmesine tıklayarak) ilgili pencerede tanımlayınız.). 4) 3. adımda yaptığınız işlem sonucuna göre intihar edenlerin yukarıdaki
kodlanmış yaş gruplarına göre dağılımını çubuk grafik olarak gösteriniz.
(Çubuklar belirli bir yaş grubunda intihar edenlerin yüzdesini
vermelidir.) 5) Şehirde ve köyde yaşayanların intihar etme yaşlarını kodlanmış yaşa göre
çubuk grafik olarak gösteriniz. (Çubuklar belirli bir yaş grubunda intihar
edenlerin yüzdesini vermelidir.) 6) 11. sütunda verilen intihar edilen ay bilgisinden yararlanarak kış,
ilkbahar, yaz ve sonbahar olmak üzere mevsim değişkenini etiketleyerek
oluşturunuz. Yaz aylarında intihar edenler için "1", sonbahar için "2", kış için
"3", ilkbahar için "4" kodu veriniz. 7) 6 adımda yaptığınız işlem sonucuna göre intihar edenlerin mevsimlere ve
cinsiyete göre çubuk grafiğini çiziniz. Genelde en çok hangi mevsim(ler)de
intihar edilmektedir? İlkbahar ve yaz aylarında kimler (erkek-kadın) daha
çok intihar etmektedir? 8) İntihar nedenine göre en fazla intihara hangi grupta rastlanmaktadır? Bu
grupta intihar vakaları cinsiyete göre bir farklılık gösteriyor mu? Çubuk grafik
ile gösteriniz. Not : Bütün işlemler için sadece SPSS ve Word kullanınız ve işlem
sonucu oluşturduğunuz tüm dosyaları (*.doc, *.sav ve *.spo) saklayınız.
Yukarıdaki işlem ve soruların yanıtlarını Word dosyasına kaydedebilirsiniz (örneğin, "20041234.doc"). SPSS
aracılığıyla 1, 2, 4, 5, 7 ve 8. sorular için ürettiğiniz tabloları ve çubuk ve
pasta grafiklerini kes-yapıştır ile Word dosyasına kaydediniz. Tabloları
daha anlaşılır hale getirmenizde yarar var. Grafiklerinizdeki etiketlerin de
anlamlı olması değişkenleri tanımlama aşamasında gösterdiğiniz özenle yakından
ilişkilidir. Her zaman için bu aşamaya geri dönüp etiketlerinizi daha anlamlı
hale getirebilirsiniz. Her sorudaki tablo ve grafiklerle ilgili kısa bir yorum
yapınız. Ödevinizi 10 Aralık 2007'de yapılacak uygulamalı SPSS Sınavına kadar
tamamlamaya çalışınız. Unutmayın,
ödevinizi bize teslim etmek zorunda değilsiniz. Ancak uygulamalı sınavdaki
sorular ödevdekine benzer olacaktır. Kolay gelsin.
Eski değer
Yeni değer
1-13
1
14-23
2
24-33
3
34-43
4
44-53
5
54-63
6
64-73
7
74+
8