KHO
Savunma Bilimleri Enstitüsü
SB 5002 Araştırma Yöntemleri (Güz 2008) Yaşar
Tonta
SPSS ÖDEVİ
I
Bu ödevin amacı sizi SPSS yazılımıyla tanıştırmaktır. Ödevde veri girişi, verilerden tablo ve grafik oluşturma,
tablo ve grafikleri güzelleştirme, tablo ve grafik
okuma ve girilen verileri yeniden kodlama becerileri edinmeniz hedeflenmektedir. Ödevin geçme notuna etkisi
10 puan. Son teslim tarihi 20 Ekim 2008. SPSS öğrenmenize yardımcı olmak amacıyla SPSS
Ödevi I Çözümü slaytları şimdiden verilmiştir. Slaytlarda sadece 1. soru ayrıntılı olarak çözülmüş ve bazı ilgili
mönüler tanıtılmıştır. Fakat diğer soruları çözerken de ilgili mönülerden yararlanabilirsiniz.
Kolay gelsin.
İntihar ile ilgili bir araştırma
için kullanılan boş bilgi toplama
formu (html,
pdf, doc)
dersin web sayfasında verilmiştir. Bu form aracılığıyla
toplanan veriler her öğrencinin numarasına göre "spss-odevi" alt
dizininde verilmiştir. Herkes kendi numarasının altında verilen doldurulmuş formların bulunduğu sayfayı (html ya da pdf
formunda) indirecek ve ödevini yapmak
için bu verilerden
yararlanacaktır. Her öğrenci
kendisi için hazırlanmış 25 form üzerindeki verileri önce SPSS ortamına aktaracaktır. Hakkında veri toplanan değişken
adları ve kodlu bilgilerin ne anlama geldiğin
ilgili dosyadan (html,
pdf, doc)
yararlanılarak SPSS'te tanımlanacaktır.
İntihar araştırmasından
elde edilmek istenen sonuçları SPSS yazılımını kullanarak oluşturunuz. Her öğrencinin
SPSS'e girdiği veriler farklı olacağından tablo ya da grafiklerin
de birbirinden farklı olması doğaldır. Her öğrenci kendi dizininde
yer alan
veri dosyasını kullanarak ödevini hazırlamalıdır. Tablo ve grafikleri SPSS'ten kes-yapıştır ile Word'de hazırlayacağınız
bir rapora aktarabilirsiniz. Bu sonuçlara gerekli yorumları Word dosyasında ekleyebilirsiniz. Ödevi 20 Ekim 2008 saat 13:15’e kadar bana basılı olarak
teslim etmeniz gerekmektedir. Sorularınız olursa SPSS Ödevi I Çözümü slaytlarına bakabilir
ya da bana
danışabilirsiniz.
Yapılması gerekenler:
1) Dersin
web sayfasındaki "spss-odevi"
dizinine (http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/fall2008/sb5002/spss-odevi/)
gidiniz.
2. Bu dizin
altındaki boş "spss-odevi-bilgi-toplama-formu"nu (html,
pdf, doc)
ve "spss-odevi-sutun-degisken-adları"
(html,
pdf, doc)
dosyasını kendi bilgisayarınıza kaydediniz.
3. Dizinin
altında sizin için hazırlanmış Word dosyasına tıklayınız ve bu dosyayı
kendi bilgisayarınıza kaydediniz.
4. Bu dosya
ödevinizi tamamlamak için gereken intihar
verilerini içermektedir.
5. Veri
dosyasını ve sütun ve değişken
adlarını gözden geçiriniz. Veri dosyasında 13 değişkenle
ilgili veriler yer almaktadır. Veri dosyasının her sayfasında yer alan kodlu
veriler bir deneğe aittir (il.in plakası, gelişmişlik düzeyi, cinsiyet, vs.)
6. Veri
dosyasındaki deneklere ait verilerin önce
SPSS'e aktarılması gerekmektedir. (Burada
amaç sıfırdan veri girişi yapmanızdır.
Yeterince veri girdiğinize kanaat getirirseniz tüm formlarda yer alan verileri girmek zorunda değilsiniz. Ancak tablo ve grafiklerde bazı yönelimlerin ortaya çıkması açısından 25-50 arasında veri girişi
yapmanızda yarar vardır.) Bilgisayarınızdaki SPSS yazılımını başlatınız.
7. SPSS açıldığında
(Data View) sayfası karşınıza
çıkacaktır. Henüz herhangi bir veri olmadığından sadece sütunları göreceksiniz. Sütun adı olarak
gördüğünüz "var"
(variable) değişken anlamına
gelmektedir. Önce bu değişkenlerin
adlarını ve alabilecekleri değerleri sütun ve değişken
adları dosyasından yararlanarak tanımlayınız.
Bunun için sayfanın altındaki
"Variable View" sekmesine tıklayınız. Yeni sayfada veri dosyasında hakkında veri toplanan değişkenleri
ve değerleri tanımlayınız. (Her değişken
için ad, tür -nümerik, dizi, vd.-, etiket -tablo
ve grafikleri daha anlamlı hale getirmek için sistem
tarafından kullanılmaktadır-,
değişkenin alabileceği değerler -veri temizleme için yararlı, örneğin plaka no'su olarak
"100" girildiyse bunun
yanlış olduğu kolayca görülebilir- ölçek türü vb. gibi özellikler tanımlanmalıdır. İlgili değişiklikleri her sütuna
tıklayarak girebilirsiniz.)
8. Yeniden
"Data View" sekmesine tıkladığınızda
ilk üç sütun adının tanımladığınız biçimde (il,
ilgelis ve cinsiyet) olarak değiştirildiğini göreceksiniz (değişken adları 8 karakterden daha uzun olamaz). 13 değişkeni de aynı
şekilde tanımlayınız.
9. Artık
veri girişi için değişkenleriniz hazırdır. Şimdi veri dosyasındaki verileri girmeye başlayabilirsiniz. Bunun için veri
dosyasını açınız. İlk denek için verilen kodlu intihar verilerini 13 kolona
giriniz. (Bir deneğe ait verilerin nasıl girildiği aşağıdaki ekran görüntüsünde
verilmektedir. Tüm değişkenler ve alabilecekleri değerler henüz
tanımlanmadığından "var003" ya da kesirli sayılar göreceksiniz. Bunların
değiştirilmesi gerekir.) Bu işlemi tüm denekler için tekrarlayınız.
10. Veri girişlerinizi kontrol
ediniz. Bundan sonra yapacağınız işlemleriniz ve yanıtlayacağınız sorular bu
verilere dayanacaktır.
SORULAR
1. İntihar eden deneklerin
sürekli yaşadıkları yere (ikâmetgah) göre dağılımını
a) çubuk
grafikle
b) pasta
grafikle
gösteriniz.
(Mönüden (Analyze => Descriptive Statistics =>
Frequencies patikasını izleyin. "Daimi yer (İkâmetgah)"
değişkenini sağ tarafa aktarınız. "Charts" seçeneğine tıklayınız. Yeni gelen penceredeki "Pie
Charts" ve "Percentages" seçeneklerini işaretledikten sonra "Continue" ve arkasından gelen pencerede "OK" seçeneklerine
tıklayınız. Yeni bir pencerede ("Output 1:
SPSS Viewer tanımlayıcı istatistiklerin
ve pasta grafiğin verildiğini göreceksiniz.)
2. İntihar
3) 4. sütunda verilen yaşları 8 grup halinde aşağıdaki gibi etiketleyerek ayrı bir kolonda
(boş olan en sağdaki) sınıflayınız. (Transform
mönüsünden Recode-->Into
different variables seçeneklerini kullanınız. Değişkenin yeni adını, eski değerleri ve yeni değerleri
(Old and New values sekmesine tıklayarak) ilgili pencerede tanımlayınız.).
|
Eski değer |
Yeni değer |
|
1-13 |
1 |
|
14-23 |
2 |
|
24-33 |
3 |
|
34-43 |
4 |
|
44-53 |
5 |
|
54-63 |
6 |
|
64-73 |
7 |
|
74+ |
8 |
4) 3. adımda yaptığınız işlem sonucuna göre intihar edenlerin yukarıdaki kodlanmış yaş gruplarına göre dağılımını çubuk grafik olarak gösteriniz. (Çubuklar belirli bir yaş grubunda intihar edenlerin yüzdesini vermelidir.)
5) Şehirde ve köyde yaşayanların intihar etme yaşlarını kodlanmış yaşa göre çubuk grafik olarak gösteriniz. (Çubuklar belirli bir yaş grubunda intihar edenlerin yüzdesini vermelidir.)
6) 11. sütunda verilen intihar edilen ay bilgisinden yararlanarak kış, ilkbahar, yaz ve sonbahar olmak üzere mevsim değişkenini etiketleyerek oluşturunuz. Yaz aylarında intihar edenler için "1", sonbahar için "2", kış için "3", ilkbahar için "4" kodu veriniz.
7) 6. adımda yaptığınız işlem sonucuna göre intihar edenlerin mevsimlere ve cinsiyete göre çubuk grafiğini çiziniz. Genelde en çok hangi mevsim(ler)de intihar edilmektedir? İlkbahar ve yaz aylarında kimler (erkek-kadın) daha çok intihar etmektedir?
8) İntihar nedenine göre en fazla intihara hangi grupta rastlanmaktadır? Bu grupta intihar vakaları cinsiyete göre bir farklılık gösteriyor mu? Çubuk grafik ile gösteriniz.
Not : Bütün işlemler için sadece SPSS ve Word kullanınız ve işlem sonucu oluşturduğunuz tüm dosyaları (*.doc, *.sav ve *.spo) saklayınız. Yukarıdaki işlem ve soruların yanıtlarını Word dosyasına kaydedebilirsiniz. SPSS aracılığıyla 1, 2, 4, 5, 7 ve 8. sorular için ürettiğiniz tabloları ve çubuk ve pasta grafiklerini kes-yapıştır ile Word dosyasına kaydediniz. Tabloları daha anlaşılır hale getirmenizde yarar var. Grafiklerinizdeki etiketlerin de anlamlı olması değişkenleri tanımlama aşamasında gösterdiğiniz özenle yakından ilişkilidir. Her zaman için bu aşamaya geri dönüp etiketlerinizi daha anlamlı hale getirebilirsiniz. Her sorudaki tablo ve grafiklerle ilgili kısa bir yorum yapınız. Yarattığınız dosyaları bastırınız ve bana 7 Kasım 2007 günü dersten once teslim ediniz.
Kolay gelsin.
Yaşar Tonta