SPSS FOR WINDOWS ÖDEVİ - I
Bu ödevin amacı; bir istatistik yazılım paketi (SPSS 9.05 for Windows) kullanarak veri girişi yapmak, mevcut verileri incelemek, tablo ve grafikler hazırlamak ve değişkenler arasında ilişki olup olmadığını test etmektir. SPSS 9.05 yazılımı laboratuvardaki makinelere yüklenmiştir. SPSS yazılımıyla ilgili başlangıç düzeyinde bilgi ve ilgili kaynaklar size derste verilmişti. SPSS'in çevrimiçi "Help" mönüsünden de yararlanabilirsiniz. Ödevin son teslim tarihi: 4 Nisan 2002 saat 09:10. (Geçme notuna etkisi: %10)
Bu ödev için ABD'de 1940'larda yapılmış olan bir araştırmayla ilgili verileri kullanacağız. Hovland ve Sears adlı araştırmacılar hüsran (hayal kırıklığına uğrama) ile saldırganlık arasındaki ilişkiyi incelemek için alışılmadık veriler kullanmışlar. Araştırmacılar ABD'nin güney eyaletlerinde 1882-1930 yıllarını kapsayan dönemde yıllık linç ederek adam öldürme sayılarıyla aynı yıllara karşılık gelen pamuk üretiminden elde edilen toplam yıllık gelir miktarını karşılaştırmışlar. Araştırmacılar linç ederek adam öldürmeyi yanlış yönlendirilmiş saldırganlık hareketi olarak tanımlamışlar ve hipotezlerini, ABD'nin pamuk üreten güney eyaletlerinde pamuk üretimi düşük olduğunda ekonomik zorluklar nedeniyle linç ederek adam öldürme sayılarının yüksek, pamuk üretiminin yüksek ve insanların nispeten daha zengin olduğu yıllarda ise düşük olduğu şeklinde kurmuşlardır. Araştırmacıların kullandıkları yıllara göre pamuk üretimi (milyon dolar olarak) ve linç sayıları ile ilgili veriler aşağıdaki tabloda verilemktedir.
| Yıl | Pamuk üretimi ($ M) | Linç sayısı | Yıl | Pamuk üretimi ($ M) | Linç sayısı | Yıl | Pamuk üretimi ($ M) | Linç sayısı |
| 1882 | 310 | 49 | 1899 | 325 | 84 | 1915 | 631 | 54 |
| 1883 | 252 | 52 | 1900 | 438 | 107 | 1916 | 1122 | 50 |
| 1884 | 254 | 52 | 1901 | 381 | 107 | 1917 | 1566 | 36 |
| 1885 | 270 | 80 | 1902 | 422 | 86 | 1918 | 1738 | 60 |
| 1886 | 257 | 74 | 1903 | 576 | 86 | 1919 | 2020 | 76 |
| 1887 | 291 | 73 | 1904 | 561 | 83 | 1920 | 1069 | 53 |
| 1888 | 292 | 70 | 1905 | 557 | 61 | 1921 | 676 | 59 |
| 1889 | 308 | 95 | 1906 | 640 | 65 | 1922 | 1116 | 51 |
| 1890 | 350 | 90 | 1907 | 614 | 60 | 1923 | 1454 | 29 |
| 1891 | 313 | 121 | 1908 | 589 | 93 | 1924 | 1561 | 16 |
| 1892 | 268 | 155 | 1909 | 688 | 73 | 1925 | 1577 | 17 |
| 1893 | 264 | 155 | 1910 | 810 | 65 | 1926 | 1121 | 23 |
| 1894 | 259 | 134 | 1911 | 750 | 63 | 1927 | 1308 | 16 |
| 1895 | 293 | 112 | 1912 | 787 | 61 | 1928 | 1302 | 10 |
| 1896 | 292 | 80 | 1913 | 863 | 50 | 1929 | 1245 | 7 |
| 1897 | 319 | 122 | 1914 | 549 | 49 | 1930 | 659 | 20 |
| 1898 | 305 | 102 |
Bu tablodaki verileri esas alarak ve SPSS yazılımını kullanarak yapmanız gerekenler aşağıda sıralanmıştır.
Ödevler elektronik ortamda teslim edilecektir. Bunun için size laboratuvardaki bilgisayarlar üzerinde "Network Neighborhood/Tonta/k242-2002" dizinine erişim olanağı sağlanmıştır. Yapmanız gereken bu dizin altında kendinize öğrenci numaranızı kullanarakl bir alt dizin açmaktır (örneğin, 9812345 gibi). Dizin açmak için girişimde bulunduğunuzda şifre sorulacaktır. Şifre için "tonta" (tırnak işaretleri hariç) yazınız. Daha sonra bu dizin üzerinde çalışabilir ve ilk ödevi tamamlayabilirsiniz. Bu alt dizini diğer SPSS ödevlerini yapmak için de kullanacaksınız. Ödev teslim tarihi geldiğinde yarattığınız alt dizinlere erişim hakkınız ödevleri değerlendirebilmemiz için bir süreliğine kısıtlanacak, daha sonra yine aynı şifreyle kullanıma açılacaktır. Bu nedenle lütfen belirtilen tarih ve saate kadar ödevlerinizi ilgili dizinde tamamlamaya çalışınız. Geç ödev kabul edilmez.
1. Programs altındaki SPSS for Windows 9.05 yazılımını bularak çalıştırınız. Açılan ekranda boş bir tablo göreceksiniz (satırlar numaralanmış sütunlar ise "var" (variable-değişken anlamına) olarak adlandırılmıştır. "yil", "uretim" ve linc" adlı üç değişken tanımlayarak yukarıdaki verileri giriniz. (Değişkenleri tanımlamak için sütun adındaki "var" üzerine çift tıklayınız. Daha sonra gelen pencerelerde her değişkenin türü, değişken adı, uzunluğu vs. ile ilgili bilgileri doldurunuz.) Yarattığınız dosyayı öğrenci numaranızı dosya adı olarak kullanarak "Network Neighborhood/Tonta/k242-2002/<öğrenci_numaranız-1>" altında saklayınız (dosya uzantısı .sav). Aşağıda yanıtlayacağınız sorular için bu dosyadaki verileri kullanacaksınız.
2. Tabloda verilen yıllar için ortalama, minimum ve maksimum pamuk üretimini ve linç sayılarını bulunuz (Mönüden Analyze ->Descriptive Statistics -> Frequencies seçeneğini seçin. Gelen pencerede "linc" ve "uretim" değişkenlerini seçin. "Display frequency tables" seçeneğini işaretlemeyin. "Statistics" düğmesine tıklayarak gelen pencerede "Mean", "Sum", "Minimum" ve "Maximum" seçeneklerini işaretleyin. Continue ve OK seçeneklerine tıklayın. Sorunuzun yanıtı Çıktı (Output) dosyasında "Frequencies" altında yaratılacaktır. Bu tabloyu edit ederek tablo başlığını ve tablodaki sütun-satır etiketlerini Türkçeleştirebilirsiniz. Çıktı dosyasını size ayrılan dizin altında saklayınız (varsayılan Output1.spo dosya adını <öğrenci_numaranız-1 olarak değiştiriniz). Bu dosyaya daha sonra da geri dönebilir, diğer soruların yanıtlarını (tablolar, korelasyon testi, grafikler vs.) ekleyebilir ve çıktı dosyasını edit ederek güzelleştirebilirsiniz. Dosyanın başına adınızı soyadınızı ve numaranızı ekleyiniz.
3. Yıllara göre pamuk üretimiyle linç sayısı arasındaki ilişkiyi çizgi grafik ile gösteriniz. (Mönüden Graphs->Line seçeneğini seçin. Line Charts penceresinde "Multiple" ve "Values of individual cases seçeneğini işaretledikten sonra "Define"ı tıklayınız. Yeni gelen pencerede "Category Labels" altında "Variable" seçeneğini işaretleyin. "Lines Represent" hanesine linç sayısını ve pamuk üretimini, "Variable" seçeneğinin altındaki boşluğa da "yıl" değişkenini taşıyın. "Titles" seçeneğini tıklayarak grafiğe bir ad verin (örneğin, "Şekil xx. Yıllara göre pamuk üretimiyle linç sayısı arasındaki ilişki"). "OK" seçeneğini tıklayın.)
4. Pamuk üretimiyle linç sayısı arasındaki ilişkiyi saçılım (scatterplot) grafiği olarak gösteriniz. (Mönüden Graphs->Scatter seçeneğini seçin. "Define"ı tıklayarak bağımlı değişkeni (linç sayısı) y eksenine, bağımsız değişkeni (pamuk üretimi) x eksenine gelecek şekilde tanımlayın. "Titles" seçeneğini tıklayarak grafiğe bir ad verin.
5. Pamuk üretimiyle linç sayısı arasındaki korelasyonu hesaplayınız. (Mönüden Analyze->Correlate->Bivariate seçeneğini seçin. Pearson'ın r korelasyon katsayısını kullanın.)
6. Ödevi yaparken kullandığınız ham verilerin bulunduğu dosya ile tablo ve grafiklerin bulunduğu çıktı dosyasını saklayınız.
7. Önceki sorularda yarattığınız, tablo ve grafikler ile elde ettiğiniz korelasyon katsayısını yorumlayınız (Korelasyon katsayısı +1 ile -1 arasında değişen bir sayıdır. Örneğin, r =.87 veya r = -.36 olarak gösterilir. Elde edilen korelasyon katsayısını yazınız.) Pamuk üretimi ve linç sayısı değişkenleri arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu ilişki istatistiksel açıdan anlamlı mıdır? Bu veriler ışığında hüsran ile saldırganlık hakkında nasıl bir yorum yapılabilir? Araştırmacıların başlangıçta verdiğimiz hipotezi kanıtlanmış mıdır? Bu sorulara yanıtlarınızı içeren bir Word dosyası yaratınız. Bu dosyaya yorumlarınızı desteklemek üzere gerekirse SPSS çıktılarından elde ettiğiniz tablo, grafik ve korelasyon katsayısı tablosunu da ekleyebilirsiniz. Dosyayı aynı dizin altında <öğrenci_numaranız-1.doc> olarak saklayın.
Ödevinizi değerlendirmede üç dosya kullanılacaktır.
1. İlk adımda yarattığınız dosya <öğrenci_numaranız-1.sav>
2. İkinci adımda yarattığınız dosya <öğrenci_numaranız-1.spo> ve
3. Yedinci adımda yarattığınız dosya <öğrenci_numaranız-1.doc>.
Lütfen ham verileri içeren tabloyu, soruların cevaplarını içeren çıktı dosyasını ve yorumunuzu içeren Word dosyasını yukarıda verilen dizin altında önerilen adlarla saklayınız.
Kolay gelsin.