(Boyutlar ve uzaklıklar gerçek ölçeğinde değildir.)
Güneş
Tutulması Türleri
Gölgenin ortadaki bir bölümünden hiç Güneş ışığı geçmez. Tam Gölge (umbra)
adı verilen bu gölge eğer Yer üzerine düşerse, bu bölgedeki gözlemcilere
Güneş Ay tarafından tamamen örtülmüş olarak gözükür. Buna
Tam Güneş
Tutulması denir. 11 Ağustos 1999 tarihinde yurdumuzdan da izlenebilecek
olan tutulma bu tip bir Güneş tutulmasıdır. Güneş ve Ay'ın büyüklüklerinin
çok farklı olmasına rağmen, Yer'den olan uzaklıklarının da aynı oranda
farklı olması, Yer'den bakıldığında aynı büyüklükte görünmelerine neden
olur. Ay biraz daha küçük ya da uzak olsaydı veya Güneş biraz daha büyük ya
da yakın olsaydı, Tam Güneş Tutulması gerçekleşemeyecekti. Tam Güneş
Tutulması sırasında
ilginç görüntüler oluştuğu için izlemesi diğerlerine göre çok daha
zevklidir.
Tam gölgenin dışında kalan Yarı Gölge (penumbra) bölgesindeki bir gözlemci ise, Güneş'in ancak bir bölümünün Ay tarafından örtüldüğünü görür. Buna Parçalı Güneş Tutulması veya Kısmi Güneş Tutulması adı verilir. Çoğu zaman tam gölge Yer'e düşmez ve güneş tutulması Yer üzerinde sadece Parçalı Güneş Tutulması olarak gözlenir.
Yer'in Güneş çevresindeki ve Ay'ın Yer çevresindeki yörüngeleri eliptik olduğundan, Güneş ve Ay'ın Yer'e olan uzaklığı değişkendir. Yer'e göre Güneş en yakın, Ay da en uzak konumdayken, Ay Güneş'in tam önünde olsa bile, Güneş diskini tamamen örtemez. Bu durumda Güneş, Ay'ın çevresinde ışıklı bir halka olarak görünür. Bu tip tutulmaya da Halkalı Güneş Tutulması denir.
(Boyutlar ve uzaklıklar gerçek ölçeğinde değildir.)
Güneş
Tutulması Sıklığı
Ay'ın ve Yer'in yörüngeleri arasında 5°'lik bir açı vardır. Yörüngelerdeki
bu konum nedeniyle Güneş, Ay ve Yer'in aynı çizgi üzerinde olmaları çok sık
karşılaşılan bir durum değildir. Bu nedenle güneş tutulması yılda çoğunlukla
bir iki defa gerçekleşir. Bu tutulmaların da az bir bölümü Tam Güneş
Tutulması'dır. Ayrıca Tam Güneş Tutulması, Yer üzerinde tam gölgenin düştüğü
çok dar bir bölgeden izlenebilir. Bu da Tam Güneş Tutulması'nın belli bir
bölgeden görülme sıklığını çok azaltır. Örneğin 11 Ağustos 1999'dakinden
sonra ilk Tam Güneş Tutulması 21 Haziran 2001 tarihinde oldu ancak
Türkiye'den izlenemedi. Yurdumuzdan izlenebilecek bir sonraki Tam Güneş
Tutulması, 29 Mart 2006'da gerçekleşecek.
Kaynak : http://www.e-harita.gen.tr/