Bilgisayar Ağları ve Ağ Türleri

Bilgisayar ağı, birbirine bağlı olan ve bu bağda tanımlanmış olan ağ adresleri ile birbirlerine mesajlar ve sinyaller gönderebilen iki ya da daha fazla bilgisayardan oluşur.

Bilgisayar Ağı Çeşitleri

• Yerel Bölge Ağı (LAN)

• Orta Bölge Ağı (MAN)

• Geniş Bölge Ağı (WAN)

• Değer Eklenmiş Ağ (VAN)

• Intranet / Extranet

• Internet

Yerel Bölge Ağı (LAN)

Yerel bölge ağları, bilgisayarları ve diğer bilgi işlem aaraçlarını kısıtlı bir fiziksel çevre dahilinde birbirine bağlar. Bu alanlara örnek olarak bir ofis, bir bina, bir işletme tesisi gösterilebilinir.

Yerel bölge ağları;

·        Kullanıcıların daha fazla bilgi işlem kaynağına (güç, veri aktarım hızı, depolama alanı v.b.) daha az kaynak kullanarak ulaşmalarını sağlar. Bu her kullanıcının aynı verilerin kopyalarını farklı yerlerde depolamalarından daha kullanışlıdır.

·        Her kullanıcı aynı zamanda kendi bilgisayarına sahip olduğu için ,kendi bünyesinde de işlemler yürüten ve bu yüzden onun ihtiyaçlarını askıya alacak veya yürütemeyecek bir ana bilgisayardan kurtulmuş olur. Yani YBA hem kişisel hem de iş istasyonu işlevini görür.

·        Dosya, veri, mesaj, bilgi tabanları (database) vb. Şeylerin paylaşımı beraber çalışan bir topluluğu daha verimli kılar.

gibi avantajlara sahiptir.

Orta Bölge Ağı (MAN)

Bir orta bilge ağı, kullanıcıları ve bilgisayar kaynaklarını, YBA’nın kapsadığından daha büyük bir coğrafik bölge içinde bağlar. Fakat bu alan GBA’nın kapsadığından daha küçüktür. Bu ağ tipi genelde, bir şehirdeki ağların GBA’nın kurulumunu daha verimli hale getirmek için kullanılır. Ayrıca bu tip, birkaç YBA’yı birbirine bağlayarak bir omurga oluşturmakta da kullanılır.

Geniş Bölge Ağı (WAN)

Geniş bölge ağları, ülke veya eyalet gibi geniş coğrafi bölgelerde kullanılabilinecek, elektroik haberleşme ağlarıdır. GBA’lar çok çeşitli amaçlar için kullanılır. Bazıları geniş bir alana yayılmış iştiraklerin ana iletişim temellerini oluşturmak üzere tasarlanmıştır. Diğer GBA’lar farkli iletim biçimleri üzerine yoğunlaşmıştır. Çoğu GBA, alt ağların taşıma özetleri gibi toplu bilgileri taşımak ve birleştirmek için kullanılır. GBA’lar iş istasyonlarını ve bilgi terminallerini YBA’lar aracılığı ile birbirine bağlamakta kullanılabilinir. YBA’lar yerel bilgi işlemi yaparlar ve yerel çevrenin ötesinde erişemedikleri bilgi ve sistem kaynakları için GBA’ları kullanırlar.

Değer Eklenmiş Ağ (VAN)

DEA’lar bilgi aktarımı sağlayarak ve ticari bilgitabanları ile ticari yazılımlara erişim sağlayarak değer ekleyen, kamu kullanımına ayrılmış ağlardır. DEA’ların kullanım hakları genelde kayıt yoluyla satılır ve kullanıcı ağ üzerinde taşıdığı veri miktarına göre ödeme yapar. DEA’lar genelde bir çok amaçla kullanılır.[1] DEA’ların veri aktarım yöntemleri, telefon hatlarının telefon görüşmelerini sağlama yöntemine benzetilebilinir. DEA’lar farklı şehir hatta farklı ülkelerdeki bilgisayarlar arası bilgi aktarımı sağlayabilirler. Bu tip, elektronik veri içdeğişiminde (EDI) sıklıkla kullanılır; çünkü bu sistem farklı türdeki EDI’lerinanlaşab ilirliğini arttırır ve bu sayede farklı sistemleri kullanan ticari ortaklar bu şekilde bağlanmış olurlar. Bu uygulamada ortaklar formları bir elektronik posta kutusuında toplarlar, formları farklı dillere çevirirler, farklı alıcılara iletirler ve alıcıya gideceğinden emin olurlar.

 [1] DEA: Bu tip ağlar, kendi içlerinde ağ kurmak isteyen fakat bu iş için belli bir kaynak ayırmayı istemeyen kuruluşlar için kullanışlı ve etkili bir çözüm yolusur. Buna ek olarak, kendi ağlarını kurmak için gerekli teknik bilgiye sahip olmayan kurumlar da bu tip ağı kullanırlar. Küçük kuruluşlar bile bu tip ağı kullanarak bilgi aktarımını sağlayabilir ve diğer ağların teknik detaylarından kurtulmuş olurlar. DEA’lar kurumlara, ağın sadece ihtiyaçları olan kısmını kullanmasına da olanak tanır; böylece kurum ihtiyacı olmayan bilgi ve kaynağa kaynak harcamamş olur. Bunun yanında D EA’lar daha kolay genişletilebilir, çünkü bu tip, eldeki kanakları en etkili biçimde kullanmak ve gerekirse yeni kaynak eklenmesi yapılabilinecek şekilde kurulurlar. Son olarak DEA’lar bilgiye en uygun şekilde erişim sağlarlar.

Intranet / Extranet

Bir intranet herhangi bir kurum yada topluluğa ait bilgisayarları alğar ve dışarıdan bu ağa erişimi sınırlandırır. Bu ağ birçok YBA’nın birleşiminden oluşabilir. Ayrıca bir GBA’nın kiralık hatlarını da kullanabilirler. Yani temel olarak intranet, internete çıkış sağlayan bir yada daha fazla geçişkapısı bilgisayara giden bağlantılar içerir. Intranetin ana kullanım amacı,  kurumsal bilgi ve kaynakların çalışanlar tarafından kullanılmasını sağlamaktır. Ayrıca intranet gruplar arası çalışmayı ve sayısal ortamda konferansları da sağlar.

Extranet, kurumsal bilginin bir bölümünü paylaşmak yada ortaklar, müşteriler, perakendeciler gibi kurumlarla güvenli bir şekilde bağ kurmak için internet protokollerini ve kamusal iletişim ağlarını kullanan bir özel ağdır. Extraent, şirket dışındaki kullanıcıların kullanımına açılmış bir intranet olarak görülebilir.

Internet

Internet, bir takım özel protokoller kullanarak çalışan, uluslararası, ağların ağıdır. Internet, 1990’ların ortasında, WWW (World Wide Web)’nin ortaya çıkması ile adeta kamu alanında patladı. Bilgisayarlar üzerindeki belgeler, HTML olarak tanımlanan ve yazımı kolay bir yazılım dilinde tanımlandılar. Bu dil, yazıları, resimleri, hareketli resimleri, sesleri ve diğer belgelere bağlatılar içerebilmektedir. Kullanıcılar bu sayfalarda dünya çapında erişebilmektedir. Bunun için sadece fare tıklamaları yada arama motorları yeterli olmaktadır. WWW, ve onun popüler arayüzleri Netscape Navigator ve Microsoft Explorer sayesinde, uzaklık kavramını yıktı, çoklu-ortamı internet paylaşımına dahil etti, kullanıcılara bilgi arama olanağı tanıdı ve belkide en önemlisi, her kullanıcıyı aynı zamanda bir yayımcı yaptı. WWW, bilgisayrları birleştirir ve her bilgisayarı bir kişisel iletişim aracına çevirir. Intenetin toplum üzerindeki etkisini anlamak zordur. Çoğu toplum bilimci, internetin, yazılı, görsel ve sesli basının toplamından daha büyük etkisi olduğunu belirtiyor. Şu anda üçüncü dalga bilgi devriminin ortasındayız. Bağlanabilirliğin değeri maliyetinin çok üstünde ve internet üzerindeki bilgi ve erişilebilinen insansayısı arttıkça da bu değer artmakta. Bunun sonucu olarak da internete bağlanan insan sayısı inanılmaz derecede büyük bir hızla artmakta. Internetin kullandığı teknoloji, mükemmel olmasına karşın hala ilkeldir. Milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlamasına karşın, veri kaybı ve gecikmeler için hiçbir garantisi yoktur. Bu ağ güvenilir değil ve hiçbir güvenlik sunmuyor. Fakat bütün bu basit tümden gelimler anlamsız. İlk telefon bağlantısı ve ilk televizyon yayını da son derece düşük kalitedeydi. Tüm bu us yürütmelerin sonucu olarak internet hala bir evrimin ortasında. Internet, 1969’daki küçük bir deneyden dünya çapında birbirine bağlı milyonlarca bilgisayara dönüştü. Internetin en büyüleyici özelliklerinden biri de kendi kendini düzenleyen yapısıdır. Kimse ne kadar veri paketinin şu an yolda olduğunu bilmiyor. Paketler kendi yollarını ve doğrultularını belirliyorlar. Bunun yanında eğer bir yol aniden yok olursa, birbaşka yola paket kendiliğinden geçiyor.

Bilgisayar Ağlarının Yararları

Genel Terimler

o       Çoklu Kullanıcı Lisansı: Yasal olarak belli bir sayıdaki kullanıcının aynı yazılım kopyasını kullanmasına izin verir.

o       Paylaşılmış Sürücü: Bir veya birden çok kullanıcının kullanımına açılmış sabit disk.

Ağ İle Yapılandırılmış Kurumun Yararları

Ağlar,

o       Sık kullanıla dosyaların paylaşılmış bir sürücüde daha kolay erişim için saklanmasını

o       Elektronik olarak form ileitmini sağlaması sayesinde baskı maliyetini ve kağıt israfını önleyerek

o       Sabit disk, yazıcı, tarayıcı gibi kaynakların ortak kullanımını sağlayarak

o       Çoklu kullanıcı lisansının kullanımına olanak tanıyarak

o       Dahili elektronik posta yolu ile veri, mesaj ve dosya paylaşımını sağlayarak

o       Paylaşımış ve tek yerdeki dizin ve dosya sistemi ile veri yedeklemeyi daha kolay hale getirerek

o       Tüm kurumu tek bit hat üzerinden internete bağlayarak

kurumun verimliliğini arttırırlar. Bulara ek maddeler de getirilebilinir.

Ağlar Konusunda Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler

o       Uygun dosya ve dizin adlandırılması

o       Kazara dosya veya dizin silinmesi

o       Kazara dosya uzantılarının değiştirilmesi

Temel Ağ Bileşenleri

Kablolar: Elektrik sinyallerini bir bilgisayardan diğerine taşırlar.

Bağlayıcılar: Kabloları ağ arayüz kartlarına bağlarlar.

Hublar: Bilgisayarları birbirine bağlarlar ve mesajların uygun alıcılara iletilmesine yardım ederler.

Bireysel Bilgisayarlar: Kullanıcıların bilgiyi almalarını ve düzenlemelerini sağlarlar.

İletişim Protokolü: Bilgisayarlarca kabul edilmiş temel kurallar bütünü. Bu sayede ağa dahil olan bilgisayarlar bilgi iletiminde bulunabilirler. Bazıları: AppleTalk, Ethernet, NetBEUI ve TCP/IP

Ağ Arayüz Kartları: Bilgisayarların mesaj ve veri paketi gönderip almalarını sağlamak için her bilgisayara takılırlar. Kablolar buraya takılır.

Ağ Yazılımı: Ağı yönetmek için kullanılan her türlü yazılım.

Sunucu: Temel bilgi deposu. Tüm bilgisayarlar temelde bu bilgisayara bağlanırlar.

Kaynakça:

o       Spiliopoulos, Spilios. e-Commerce. http://www2.ellinogermaniki.gr/ep/agroweb/htmls/lessons/commerce1/commerce1.htm(7/1/2004)

o       CompuMentor: Planning a Network http://www.compumentor.org/resources/articles/111.html (7/1/2004)

o       TechSoup: Networks 101 http://www.techsoup.org/articlepage.cfm?topicid=3&articleid=205 (7/1/2004)