KARASAL İKLİM
             Görüldüğü yerler: Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karaları  doğu kıyılarında (soğuk su akıntısından dolayı)görülür. Yurdumuzda ise Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum –Kars Bölümünde görülür.

Özellikleri:
* Kış erken gelir, çok soğuk olur. Kar ortalama 80-90 gün toprak üst
* Yaz da erken gelir ve çok sıcak olur. Karlar hızla erir.
* En sıcak ay ortalaması 20 °C civarındadır. Bazen sıcaklık 30 °C ye kadar

 çıkabilmektedir.
* En soğuk ay ortalaması –10 °C civarındadır. Bazı günler –40 °C ye kadar

 sıcaklığın düştüğü de gözlenebilmektedir.
* Yıllık sıcaklık ortalaması 3-5 °C dir.
* Yıllık sıcaklık farkı 40-50 °C ye kadar ulaşabilmektedir.
* En fazla yağış ilkbahar ve yaz dönemlerinde düşmektedir. Karasallık arttıkça

yağışlar yaz mevsimine kaymaktadır. Ör. Erzurum –Kars bölümünde olduğu gibi.
* En az yağış kışın düşmektedir ve kar şeklindedir.
* Kışlar soğuk ve yağışlıdır.En fazla kar yağışı görülür.Kışlar çok uzun sürer (6-8 ay)

Türkiyede karasal iklim bariz olarak Doğu Anadolu, İç Anadolu ve

 Güneydoğu Anadolu bölgesinde görülür. Bitki örtüsü bozkırdır. Yıllık

yağış miktarı 500-600mm dolayındadır.

     TUNDRA   İKLİMİ                                                                                         

• Görüldüğü yerler : Asya ve Amerika'nın Kuzeyinde, Grönland Adası'nın güney kıyıları.    
• Yağışlar çok azdır.                                                                                                                               
• Kış sıcaklık ortalamaları -45°C kadar düşer.
• Topraklar 100 m derine kadar donmuştur.
• Tabii bitki örtüsü çalı,yosun ve yazın yeşeren kurakçıl otlardan oluşan tundradır.                                                                
• Yıllık yağış miktarı 200-250mm civarındadır
• Genel olarak 65-80 derece enlemleri arasında görülür.
• Sıcaklığın çok düşük olduğu bir iklimdir.
• Bu iklimde en sıcak ayın ortalaması dahi 10 dereceyi geçmez.
• En fazla yağış yaz aylarında görülür.
• Orta kuşaktaki yüksek dağlarda da etkili olmaktadır.
• En az yağış kış mevsiminde görülür.

    KUTUP İKLİMİ

• Sıcaklık her zaman 4°nin altındadır.
• En sıcak ay 6°nin altındadır.
• Çok soğuk buzul bölgelerdir.                                                                                                                                           
• Zemin, yıl boyunca karla kaplıdır.
• 70 kuzey ve 65 güney paralellerinde görülür.
• Yaşam koşulları elverişli değildir.
• Karlar ve buzullarla kaplı kutup bölgelerinde görülür.
• Sıcaklık ortalaması yıl boyunca 0 derecenin altındadır.
• Sıcaklık çoğu zaman -40 dereceye,hatta daha da altına iner.
• Yağışlar son derece az ve kar şeklindedir.
• Bitki örtüsü yoktur.

 

 ÇÖL İKLİMİ

       Yağışların çok az, düzensiz ve tesadüfi olduğu bitki örtüsü ve hayvanların yaşamasına elverişsiz yerlere çöl denir.
Oluşumlarına göre üçe ayrılır.

    A-Suptropikal çöl iklimi:

           Her iki yarım kürede dönence çevrelerinde ve kıtaların batı

 kıyılarında oluşmuşlardır.
Alçalıcı hava hareketleri kuraklığa ve çölleşmeye yol açmıştır.
Bu çöllerin oluşumunda soğuk su akıntılarının da etkisi vardır.

a-Kuzey Afrika’da Büyük Sahra ve Libya çölleri
b-Güney Afrika’da Kalahari ve Namibya
c-Kuzey Amerika’da Kaliforniya
d-Güney Amerika’da Atacama
e-Avustralya’da Büyük kum ve Victoria çölleri
f-Hindistan’da Tar çölü
g-Arabistan’daki Necef ve Rub’ul Hali çölü
 

      Yıllık sıcaklık farkları azdır (10-15ºC). Bunun temel sebebi güneş ışınlarının
geliş açısının çok değişmemesidir.
-Buharlaşma çok fazladır. Güneşlenme oranı %90 kadardır.
-Dünya’da güneşlenmenin en fazla olduğu yerlerdir.
-Belirli bir yağış rejimi yoktur. Ortalama yağış miktarı 250mm kadardır.
-Bitki örtüsü kurakçıl otlar , çalılar ile kaktüslerdir.Gür bitkiler, ancak
ırmak boyları ile yer altı su seviyesinin yüksek olduğu vahalarda görülürler.
-Kimyasal çözülme yetersizdir. Toprak oluşumu oldukça yavaştır.
-Taş ve kayaların mekanik yolla parçalanmasıyla çakıllar ve kumlar oluşmuştur.

 

     B-Orta Kuşak Çölleri:
-Orta kuşakta ki karaların iç kesimlerindeki çöllerdir.
-Oluşumlarında deniz etkisine kapalı olmaları etkili olmuştur.
-Fhön olayı da çölleşmede etkili olmuştur.
a-Orta Asya’da Kızılkum, Karakum, Gobi, Taklamakan
b-İran’da Deşt-i kebir, Deşt-i lut
c-Kuzey Amerika’da Nevada ve Arizona
-Hem yıllık hem de günlük sıcaklık farkları fazladır.
-Diğer özellikleri Sup tropikal çöllere benzemektedir.
 

     C-Soğuk Çöller: Kutup bölgelerinde nem azlığı ve alçalıcı
hava hareketlerine bağlı olarak oluşan çöllerdir
-Antartika ve Grönland..

    -Günlük sıcaklık farkları nem azlığından dolayı 40ºC ‘yi geçer.

   -Çöllerde sıcaklık yüksek olmasına rağmen buharlaşacak su olmadığından

    mutlak nem azdır. Dolayısıyla bağıl nem oranı azdır.

      MUSON İKLİMİ

         Tropikal iklim özellikleri taşıyan Güney, Güneydoğu ve Doğu Asya’da etkilidir. Görkemli yağmur bulutları, aralıksız yağış ve güçlü rüzgarları başta gelen özelliğidir.Yaz mevsimleri yağışlı , kışlar kurak geçer. Bu yönüyle savan iklimi ile benzerlik gösterir. Sıcaklık ortalaması bütün yıl 10 °C nin üstündedir. Yıllık sıcaklık farkı Savan iklimine göre fazladır.Yıllık yağış miktarı 1000-1500 mm civarındadır. Ancak kıyı kesimlerde bu yağış miktarı çok daha fazla olabilmektedir. Dünyanın en fazla yağış alan yeri, Hindistan’ın kuzeydoğusunda yer alan Çerapunçi'dir. Yıllık 12000 mm yağış alabilmektedir.Hindistan'da su ve nehirler kutsal sayılır, her sene Muson mevsiminde nehirlerde törenler yapılır. Ganj nehri, bu törenlerin merkezini oluşturur.Bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı muson ormanlarıdır. Muson ormanlarının tipik ağacı ise tik ağacıdır.

    Muson, yaz ve kış aylarında farklı davranışlar göstermektedir. Hint yarımadasınınAsya kıtasını sıkıştırması ile yükselen Himalaya Dağları, Hint okyanusundan gelen nemli ve göreceli olarak soğuk ya da sıcak olan havanın tüm yağışını aynı periyotlarla Hint anakarası üzerinde bırakmasına yol açmaktadır.Amerika'nı Las Vegas kentini de kapsayan kesiminde, Asya musonuna göre sakin kalmakla birlikte Amerika kıtasına ait Muson sistemi bulunmaktadır. Yaz Musonları, üç aylık bir dönemde etkili olur. Soğuk olan Hint Okyanusundan anakaraya doğru esen nemli rüzgar, alçak basınç alanı oluşturarak bol miktarda yağış bırakır.Bu yağış nedeniyle pirinç tarımı yaygındır.Çünkü pirinç bataklık gibi derin su içinde ağaç gibi büyük ve pamuk gibi zarifce yetişir ve toplanır.Bataklık gibi su ise çok yağışda görülür.Muson İklimi ise bol yağışa hakimdir.

        Kış aylarında ise karadan denize doğru serin ve kuru eser.Nisan-Eylül ayları arasında Güney Asya'da kara sıcaklığı ortalaması 45 derece iken, denizlerde sıcaklık 25 derece olur. Muson yağmurları şiddetli olabileceğinden,özellikle karaya vurdukları sahil kesimlerinde ciddi sel baskınlarına ve dev dalgalara sebep olurlar.Muson iklimi çok yağışlı olur.

     

EKVATORAL İKLİM

 

      Yıllık sıcaklık ortalaması 25 °C ’nin üstündedir. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı en az olan iklimdir (1–2 °C civarında). Bu durumun nedeni Güneş ışınlarının bütün yıl dike yakın açıyla düşmesi ve nemliliğin fazla olmasıdır.

   Ekvator çevresinde 0˚ ve 10˚ enlemleri arasında görülür. Ekvatoral iklim, Amazon ve Kongo havzalarının büyük bir kesiminde, Gine Körfezi kıyılarına yakın bölgelerde, Endonezya ve Malezya’nın büyük bir bölümünde etkili olmaktadır.

      Her mevsim düzenli yağış alır. Fakat en fazla yağış güneş ışınlarının Ekvatora dik geldiği tarihlerde (21 M - 23 E) görülür. Buharlaşma arttığı için. Yağışlar oluşum bakımından Konveksiyonel yağışlarına örnektir. Yıllık yağış miktarı 2000 mm‘nin üstündedir.

       Bitki örtüsü bütün yıl yeşil kalan sık ve uzun boylu yağmur ormanlarıdır.

       Yağışların fazla olması ve yüksek sıcaklık kimyasal çözülmeyi artırmıştır. Topraklar fazla yıkandığı için verimi düşüktür ve kırmızı renkli Laterit topraklarıdır.

                                      

      OKYANUS İKLİMİ
Görüldüğü yerler: Batı Rüzgarları sebebiyle Ilıman Kuşak karalarının batısında görülür (Batı ve K.Batı Avrupa, Amerika’nın batısı). Yurdumuzda ise Karadeniz kıyılarında etkilidir.

Özellikleri:
* Yazlar serin, kışlar ılıktır.
* Her mevsim yağışlıdır.
* En sıcak ay ortalaması 24-25 °C, en soğuk ay ortalaması 5-6 °C dir. Yıllık ortalama 13-15 °C dir.
* Günlük ve yıllık sıcaklık farkı azdır. Nemlilik fazla olduğu için.
* Yıllık yağış miktarı 1500 mm civarındadır. Yükseltisi fazla olan yerlerde bu miktar artmaktadır.
* En fazla yağış Sonbaharda, en az yağış ilkbaharda görülür.
* Yağış oluşumu yamaç yağışı şeklindedir.
* Bitki örtüsü ormandır.

  AKDENİZ İKLİMİ
Görüldüğü yerler: Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler ( Libya, Mısır ve Lübnan hariç. Buralarda görülmeme sebebi yer şekillerinin engebesiz olmasıdır.), Avustralya’nın güneybatısı, G. Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesi, Şili’nin orta kesimleri ve Kuzey Amerika’da Kaliforniya çevresinde etkilidir.

Özellikleri:
* Yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlıdır.
* Yaz sıcaklığı güneş ışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır.
* En sıcak ay ortalaması 28-30°C , en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık ortalama 18°C dir.
* Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür.
* En fazla yağış kışın , en az yağış yazın düşer.
* Kışın görülen yağışlar Cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde görülür.
* Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600-1000 mm arasındadır.
* Bitki örtüsü maki dediğimiz bodur bitki topluluğudur. Maki; mersin, defne, kocayemiş, zeytin, zakkum, keçiboynuzu vb bitkilerden oluşur.
* Akdeniz iklimi yurdumuzda Akdeniz, Ege, G. Marmara ve G.D. Anadolu Bölgesinin batısında görülür. Ancak Akdeniz Bölgesinden uzaklaştıkça enlem, yükselti ve karasallığın etkisiyle bozulmaya uğrar.

 

KAYNAKÇA

http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/akdeniz-iklimi-3-nedir+akdeniz-iklimi-3-hakkinda-bilgi

http://tr.wikipedia.org/wiki/Muson

http://tr.wikipedia.org/wiki/So%C4%9Fuk_iklimler

http://geograpy.blogcu.com/ekvatoral-iklim-ve-ozellikleri/1120118

http://tr.wikipedia.org/wiki/So%C4%9Fuk_iklimler

http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/tundra-iklimi-nedir+tundra-iklimi-hakkinda-bilgi

http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/karasal-iklim-3-nedir+karasal-iklim-3-hakkinda-bilgi

http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/okyanus-iklimi-nedir+okyanus-iklimi-hakkinda-bilgi

http://www.frmtr.com/cografya/1627091-muson-iklimi-ve-ozellikleri.html

 

                           BU SİTE (2009-2010  GÜZ DÖNEMİ)217.02 BİLGİSAYAR I DERSİ   

             KAPSAMINDA  YAPILMIŞTIR DERS SORUMLUSU  Dr. DUYGU SÖNMEZ