Ders Programı
27-02-2020 Giriş: Bilimsel İletişim Niçin Gereklidir?
Derse gelmeden önce yukarıdaki soru ile ilgili düşünmenizi ve araştırma yapmanızı bekliyorum.
Öncelikle dersle ilgili çok sayıda malzeme olduğunu bilmenizi isterim. Örneğin, 2012 yılında Journal of Librarianship and Scholarly Communication adında bir dergi yayın hayatına başladı. Araştırma verilerinin yönetiminden, açık erişime, dergi kalite göstergelerinden telif haklarına kadar bilimsel iletişimin çeşitli konularını içeren çok sayıda makale dergide yer alıyor. Bu derginin ilk sayısında aşağıda yer alan video aracılığıyla bilimsel iletişim tanımlanmaya çalışılırken, çeşitli kesimlerden kişilere "bilimsel iletişim sizin için ne anlam ifade etmektedir" sorusu yöneltilmekte. Soru yöneltilen kişilerin kimlik bilgileri de dikkat çekici (mesela içlerinden biri "digital publishing librarian"). İyi seyirler...
05-03-2020 İletişim Kuramı
Derse gelmeden önce iletişim ile ilgili yazılmış Wikipedia maddesine göz atabilirsiniz.
Okuma parçası: Shannon, C.E (1948). A mathematical theory of communication. The Bell System Technical Journal, 27: 379-423. (Bu makalenin konuyla ilgili çok sayıda çalışmaya kaynaklık etmiş bir atıf klasiği olduğunu belirtmekte yarar var)
Ders sırasında sözünü ettiğim videoların bağlantıları aşağıda yer alıyor:
Evolution of Communication - Stone Age to Modern Age
Evolution of Communication - From 1G to 4G & 5G
12-03-2020 Bilimsel İletişim Süreci, Bilimsel İletişim Ürünleri
Derse hazırlık olarak aşağıdaki videoları izlemenizde fayda var. Daha önce TÜBA'nın Ulusal Açık Ders Malzemeleri portalında yer alan bu videolar Orçun Hocamızın sayesinde YouTube üzerinden erişilebilir durumda. Hem bu hizmeti sağlayan Orçun Hoca'ya hem de içerikleri hazırlayan Yaşar Hoca'ya teşekkürler...
Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar I
Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar II
Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar III
Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar IV
ACRL tarafından hazırlanan Scholarly Communication Toolkit'i incelemenizde de yarar var. Bir başka gözden geçirebileceğiniz kaynak için de burayı kullanabilirsiniz.
19-03-2020 Bilimsel İletişim Sürecindeki Aktörler
Okuma parçası: Al, U. (2005). Çok yazarlılığın bilimsel iletişimdeki yeri. Prof. Dr. Nilüfer Tuncer'e Armağan içinde (s. 31-41). Yay. haz. M.E. Küçük. Ankara: TKD.
26-03-2020 Bir Derginin Editoryal Sürecinin İşleyişi: Türk Kütüphaneciliği Örneği
Türk Kütüphaneciliği Dergisi'nin 60. Yıl Belgeseli
Türk Kütüphaneciliği dergisinde yenilikler - 2019 başlıklı videoda ise derginin DergiPark altyapısına geçiş sonrası hayata geçirilen değişiklikler ve sisteme makalelerin yüklenmesi aşamaları ilgili detaylar yer almaktadır. Ayrıca 15 Nisan 2016 tarihli “Türk Kütüphaneciliğinde Yeni Bir Dönemeç” başlıklı forumu da uygun olan bir vaktinizde izleminizde yarar var.
02-04-2020 Bilimsel İletişim Sürecinde Bilgi Merkezlerinin Rolü
Okuma parçaları: Uçak, N. (2009). "Bilimsel iletişim ve üniversite kütüphaneleri". İshak Keskin, Muhammet Hanefi Kutluoğlu ve Sabriye Serap Kurbanoğlu (Yay. Haz.). Hidayet Yavuz Nuhoğlu Armağanı içinde (s. 291-298). İstanbul: Pamuk Yayıncılık.
Yılmaz, B. (2003). Toplumsal iletişim ve kütüphane. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20(2): 11-29.
09-04-2020 Açık Erişim, Açık Erişim Girişimleri, Açık Erişim Platformları
Açık erişim ile ilgili bakılması gereken sayfalar:
http://www.earlham.edu/~peters/fos/overview.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Open_access
http://www.openaccessweek.org/
Konuyla ilgili olarak YouTube'da da malzeme olduğunu bilin istedim, zamanınız olduğunda bakmanızı tavsiye ederim => Open Access and Scholarly Communication: What new librarians should know
Peter Suber on the Future of Open Access
The Harvard Open Access Initiatives
Research Without Borders: Protests, Petitions and Publishing - Widening Access to Research in 2012
Okuma parçası: Tonta, Y. (2015). Açık bilim ve açık erişim. Prof. Dr. İrfan Çakın'a Armağan içinde s. 235-250.
Al, U. ve Madran, O. (2013). Açık ders malzemelerine genel bakış: Türkiye Bilimler Akademisi Örneği. Bilgi Dünyası, 14(1): 1-16.
Tüm bunların dışında Yaşar Hoca'nın Boğaziçi Üniversitesi'nde gerçekleştirilen Araştırma Verilerinin Yönetimi ve Açık Bilim Çalıştayı'nda yaptığı "Açık Bilim Altyapısı ve Araştırma Verilerinin Yönetimi" başlıklı sunumu ile Sakıp Sabancı Müzesi'ndeki Türkiye Açık Bilim Zirvesi 2018'deki "Açık Bilimin Temelleri ve Ortak Kaynak Olarak Bilgi" başlıklı sunumunu izlemeniz konuyu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır. Hazır izlemeye ve okumaya başlamışken "Bilimsel Yayınlara Açık Erişim Modelleri" başlıklı kısa yazıyı da okursunuz diye düşünüyorum :)
16-04-2020 Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Bilimsel İletişime Etkisi, Elektronik Yayıncılık
23-04-2020 Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
30-04-2020 Lisans Anlaşmaları, Telif Hakları
Okuma parçası: Taşkın, Z. (2014). "Elektronik kaynak lisans anlaşmaları: Türkiye'de kütüphane ve kütüphanecilerin durumu". Türk Kütüphaneciliği, 28(1): 6-17.
Derse gelmeden önce aşağıdaki ANKOS (Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu) sayfalarına bakabilirsiniz:
ANKOS Lisans Anlaşmaları Sözlüğü
07-05-2020 Sosyal Ağların Bilimsel İletişime Etkisi - Farklı Disiplinlerdeki Bilimsel İletişim Ortamları ve Eğilimleri
Derse gelmeden önce Neni Panourgia tarafından Kelvin Smith Kütüphanesinde "New Forms of Scholarly Communication" başlığıyla yapılan sunuma göz atmanızı öneririm. Sunumu yapan kişi aynı zamanda Dangerous Citizens: The Greek Left and the Terror of the State adlı kitabın yazarı ve söz konusu kitabı çevrimiçi olarak yayımlama süreci ile ilgili de bilgi veriyor.
Okuma parçaları: boyd, d. & Ellison, N.B. (2008). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13: 210-230.
Duke & Jordan Ltd. (2011). Social networking sites and their role in scholarly communications.
Ders sırasında sözünü ettiğimiz proje raporu da burada yer alıyor.
14-05-2020 Bilimsel İletişimde Etik, Bilimsel Araştırma Etiği ve Dikkat Edilmesi Gereken Konular
Bu haftanın okuma parçalarını aşağıdaki bağlantılardan elde edebilirsiniz. Bibliyografik künyeler tam değil, ama hepsi Türkçe :) İyi okumalar...
Al, U. ve Soydal, İ. (2015). "Bilimsel iletişimin farklı bir yüzü: Geri çekilen makaleler"
Al, U. ve Soydal, İ. (2012). "Dergi kendine atıfının etkisi: EEST Örneği".
İnci, O. (2009). "Bilimsel yayın etiği ilkeleri, yanıltmalar, yanıltmaları önlemeye yönelik öneriler".
Kansu, E. (2008). "Bilimsel yayınlarda etik ilkeler".
Ruacan, Ş. (2003). "Bilimsel araştırma ve yayınlarda etik ilkeler".
ODTÜ Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi'nin intihalle ilgili hazırladığı sayfaya da bakmanızı öneririm.
21-05-2020 Bilimsel İletişim Ürünlerini Ölçme ve Değerlendirme, Bilimsel İletişim ve Bibliyometri
Ders sırasında sözünü ettiği araştırma değerlendirme ile ilgili videoyu da buradan izleyebilirsiniz.
28-05-2020 Türkiye'deki Bilimsel İletişim Sistemi - Gelecekteki Bilimsel İletişim Ortamları - Genel Değerlendirme
Ders sırasında sözünü ettiğim TR Dizin Ulusal Akademik Yayıncılık Sempozyumu kapsamındaki "Ulusal Dergilerde Bilimsel Kalitenin Yükseltilmesi" başlıklı sunum ile TR Dizin Tanıtım ve Eğitim Etkinliği içerisindeki "Türkiye'de Dergi Yayıncılığı Ekosistemi" başlıklı sunumu izlemenizi rica ediyorum.